Çocuklara Verilebilecek Ödüller...
Çocuk eğitiminde, kural koyarken, istenen davranışları pekiştirmek, istenmeyenleri durdurmak için en sık dile getirilen yöntem “ödül-ceza sistemi” olmaktadır. Ancak, genellikle bu sistemin nasıl uygulanacağı, dikkat edilmesi gereken önemli noktaları yeterince bilinmez.
En basit ifadeyle “ödül” istenen davranışı pekiştirmek için, olumlu bir geri bildirimde bulunmak olarak düşünülebilir. Bu şekilde bakıldığında “gülümsemek”, “aferin” demek de bir ödüldür. Hemen tüm canlılarda öğrenmeyi pekiştiren şeyler “ödüllerdir”. İlkel canlılarda bile, bir hareketin, bir konumun, karşılaşılan bir cismin iyi ya da kötü olarak tanımlanması, benimsenmesi, arkasından gelen uyaranlara bağımlı olarak öğrenilir. Hoşa giden bir uyaran, örneğin “besin” elde etmek, o davranışı pekiştirecektir.
Genel hatlarıyla, küçük çocuklar da, bu şekilde bir öğrenme yöntemiyle davranışlarını geliştirirler. Bu nedenle, istenen davranışları pekiştirmek için, bir disiplin yöntemi olarak, çocuğun bireysel özelliklerine, yaşına ve gelişim düzeyine göre bir takım ödüller verilmesi uygun olacaktır.
Okul öncesi dönemdeki çocuklar için ödül seçenekleri (2-6 yaş)
Tüm bu seçenekler arttırılabilir. Her bir ödül bir liste haline getirilip her birine bir puan verilebilir. İstenen davranışlarıyla, örneğin 10 gün üst üste dişlerini fırçalamak 50 puan olabilir, ve 50 puanlık ödül satın alabilir (ör, sinemaya gitmek : 50 puan).
İstenmeyen davranışlarda ceza puanı olup, ödüllerden yoksun kalmaya yol açabilir.
Tüm burada söz edilen yöntemler çocuğun motivasyonunu arttırmaya yönelik, adil olmalı; tutarlı olmalı, verilen söz yerine getirilmelidir.
Dr. Koray Karabekiroğlu
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif][/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif][/FONT] [FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif][/FONT]
En basit ifadeyle “ödül” istenen davranışı pekiştirmek için, olumlu bir geri bildirimde bulunmak olarak düşünülebilir. Bu şekilde bakıldığında “gülümsemek”, “aferin” demek de bir ödüldür. Hemen tüm canlılarda öğrenmeyi pekiştiren şeyler “ödüllerdir”. İlkel canlılarda bile, bir hareketin, bir konumun, karşılaşılan bir cismin iyi ya da kötü olarak tanımlanması, benimsenmesi, arkasından gelen uyaranlara bağımlı olarak öğrenilir. Hoşa giden bir uyaran, örneğin “besin” elde etmek, o davranışı pekiştirecektir.
Genel hatlarıyla, küçük çocuklar da, bu şekilde bir öğrenme yöntemiyle davranışlarını geliştirirler. Bu nedenle, istenen davranışları pekiştirmek için, bir disiplin yöntemi olarak, çocuğun bireysel özelliklerine, yaşına ve gelişim düzeyine göre bir takım ödüller verilmesi uygun olacaktır.
Okul öncesi dönemdeki çocuklar için ödül seçenekleri (2-6 yaş)
[*]Parka götürmek
[*]Arkadaşlarıyla oynaması için izin vermek
[*]Masal anlatmak
[*]Oyun oynamak
[*]Kucaklamak/sarılmak
[*]Kukla oyunu oynamak
[*]Anneyle dışarıya gitmek
[*]Bisiklete daha uzun süre binmek
[*]Teybe sesini kaydetmek
[*]Pizza yemeye gitmek
[*]Beraber şarkı söylemek
[*]Hayvanat bahçesine gitmek
[*]Lunaparka gitmek
[*]Oyun hamurları satın almak
[*]Günlük planları yaparken fikrini almak
[*]Pikniğe gitmek
[*]Özel pastadan yemek
[*]Ona çizgi film kaseti almak
[*]Çocuk tiyatrosuna götürmek
[*]Boyama kitabı almak
[*]Beraber müzik dinlemek
[*]Beraber resim çizmek vs.
[*]Beraber Parka gitmek
[*]Dışarıda yemek
[*]Gece arkadaşında kalmasına izin vermek
[*]Birlikte dışarıda top oynamak
[*]Birlikte yemek pişirmek
[*]Bisiklete binmesine izin vermek
[*]Bir TV programı seyretmesine izin vermek
[*]Dışarıda biraz daha fazla oynamak
[*]Resim malzemeleri satın almak
[*]Beraber kampa gitmek
[*]Spor kursuna yazdırmak
[*]İstediği bir yemeği yapmak
[*]Ona bir hikaye anlatmak
[*]Kütüphaneye gitmesine izin vermek
[*]Birlikte bahçe işleri yapmak
[*]Paten yapmaya götürmek
[*]Spor kursuna yazdırmak
[*]Odasını döşemesine izin vermek
[*]Bilgisayarla oynama saatini arttırmak
[*]Film seyretmek
[*]Yap-boz almak vs.
[*]Evde kutlama yapmasına izin vermek
[*]Dans kursuna yazdırmak
[*]Arkadaşlarıyla geziye gitmesine izin vermek
[*]Odasını dekore etmesine izin vermek
[*]Birlikte bahçe işleri yapmak
[*]Birlikte spor yapmak
[*]Arkadaşında kalmasına izin vermek
[*]Geç kalkmasına izin vermek
[*]Para kazanması için (kısa süreli) izin vermek
[*]Fotoğraf makinesini kullanmasına izin vermek
[*]Yaz kampına göndermek
[*]Eve arkadaşını çağırmasına izin vermek
[*]Bir banka hesabı açtırmak
[*]İstediği TV programlarını seyretmesine izin vermek
[*]Saçını istediği gibi kestirmesine izin vermek
[*]Arkadaşlarıyla konsere göndermek
[*]Bilgisayarı kullanma süresini uzatmak
[*]Paten, bisiklet kullanma süresini uzatmak
[*]Sinemaya götürmek
[*]CD hediye etmek vs.
İstenmeyen davranışlarda ceza puanı olup, ödüllerden yoksun kalmaya yol açabilir.
Tüm burada söz edilen yöntemler çocuğun motivasyonunu arttırmaya yönelik, adil olmalı; tutarlı olmalı, verilen söz yerine getirilmelidir.
Dr. Koray Karabekiroğlu
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif][/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif][/FONT] [FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif][/FONT]
