Kaç türlü gebelik testi vardır ve güvenirlikleri nelerdir?

Uzman SühaN

Administrator
Kaç türlü gebelik testi vardır ve güvenirlikleri nelerdir?
bu konu; gebelik testi,gebe olup olmadığımı hangi testlerle anlarım hakkında bilgi vermektedir.


Evliliğin meyvesidir çocuklar.Her çift sevdiğine,ondan bir parça hediye etmek ister.Çocuk özlemiyle yananlar,evlendiği gibi çocuk isteyenler,çocuğu olduğu halde kazayra hamile kalanlar vs..Kısacası çocuk isteyen her bayanın hamile olup olmadığının kesinleşmesi için test yapması gerekiyor.Kaç türlü test vardır,güvenirlikleri nelendir,hangi test ne kadar doğru sonuç verir?Gebelik varlığında hangi testler tahliller yapılır?Konuyla ilgili ayrıntıları konumuzda bulabilirsiniz

t-93.jpg


Heyecanla sonucu alınan gebelik testinin ardından heyecanlı bir test sonucu bekleme serüveni mi başlıyor?

Gebelik testleri neden yaptıranlar için önemli bir heyecan kaynağıdır?

Aslında gebelik testlerinden heyecanlananlar iki gruba ayrılmışlardır. Birinci gruptakiler çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerdir. Özellikle bu çiftler uzun zamandır çocuk sahibi olamayıp kısırlık tedavisi görenler olursa, sonuçları tüm yakınlarıyla birlikte heyecanla beklerler, pozitif sonuçları zafer çığlıkları negatif sonuçları bir yıkım gibi algılarlar.

İkinci grup ise şüpheli bir ilişki sonucunda istenmeyen olası hamilelik riskini ortadan kaldırmak için yapılanlardır. Bu gruptaki kileden evli olmayan ve özellikle genç yaştaki kadınlarda heyecanla birlikte derin bir kaygı vardır ve test sonucundan emin olmak için defalarca sorarlar. Hatta test sonuçlarını kendi kendine başka laboratuarlarda tekrarlatanlarda olmaktadır.

Aslında gebelik testlerinin altında yatan heyecan kaynağı, kadın için çok önemli ve özel bir duygu olan çocuk sahibi olma ve onun sonucunda oluşabilecek sosyal ve ruhsal reaksiyonlara bir ön tepki gibi görünmektedir.

Kaç türlü gebelik testi vardır ve güvenilirlikleri nedir?

Gebelik tanısı günümüzde başlıca 3 yöntemle konulabilmektedir. Bunlar idrar ve kanda yapılan gebelik testleri ve ultrasonla erken gebelik kesesinin görülmesidir.

İdrar testleri; en eski ve en yaygın kullanılanıdır. Anne rahmine yerleşen embrionun (bebek taslakları) salgıladığı HCG hormonu önce anne kanına ve oradan da süzülerek anne idrarına karışır. Bu hormon idrarda belli bir değerin üzerine çıktığında da tespit edilebilir. Bu test için kadının orta idrarından bir iki damla vermesi yeterlidir. Test 1-2 dakika içinde pozitif, şüpheli, ya da negatif diye sonuç verir. Ancak güvenirliği en az olan yöntemdir. Yapıldığı güne göre %5 ile % 50 oranında yanıltıcı sonuç verir. Test, adet günü ne kadar geçiyorsa ve ne kadar beklemiş idrarda yapılırsa o kadar gerçeğe uygun sonuç verir. Adet 4-7 gün geçiyorsa %75, 10 gün geçiyorsa %95, 15 gün geçiyorsa da % 100 e yakın sonuç verir. Genelde adet günü geçmeden test sonuç vermez.

Kan testi; Bebekten anneye geçen gebilik hormonu HCG nin bir alt parçası olan B-HCG hormonu anne kanında ölçülmesiyle saptanır. Hemen hemen kesine yakın gebelik tanısı koydurur ve adet günü geçmeden de tanı konulabilir..Test sonucu birkaç mililitre kan verilmesini takiben bir saat içinde alınabiliyor.

Gelişmiş bir ultrasonla gebelik tanısı ise yaklaşık olarak bir hafta günü geçmiş kadınların rahminde gebelik kesesinin görüntülenmesi esasına dayanır. Burada sonuç tüm ultrasonografik tetkiklerde olduğu gibi işlem sonunda direkt olarak bildirilir.

Gebelik testleri yanlış sonuç verebilir mi,en kesin tanı nedir?

En sık yanılma payı olan idrarla yapılan yöntemdir. Henüz idrarda hormon uygun seviyeye çıkmadan yapılmışsa, bozuk yâda günü geçmiş kitler kullanılmışsa, kimyasal gebelik dediğimiz bir gebelik oluşmuş ama bebek canlılığını yitirmişse, ya da kısırlık tedavisinde kullanılan bir takım ilaçlar kullanılmışsa yanlış sonuç verebilir. Ayrıca erken gebelik haftasında test için aşırı su içip idrar sulandırılırsa testin yanılma payı artar.

Kan testinde yanılma hemen hemen yok gibidir ancak orada da test gebelik gösteriyorsa; gebeliğin normal bir gebelik mi, yoksa dış gebelik, mol gebelik, düşükele sonuçlanacak kimyasal gebelik mi olup olmadığını uygun zamanda ultrasonla değerlendirilerek tespit edilmesi gerekir.

Ultrasonla ise kanda tespit edilen B-HCG hormonu 1000-1500 IU/L civarında olduğunda vaginal ultrasonla 5000IU/L ve üzerinde ise karından uygulanan yöntemle gebelik kesesinin görüntülenmesine dayanır. Hemen hemen kesine yakın normal gebelik tanısı koydurur. Artık gelişmiş ultrasonlarla vaginal yöntemle günü 5-7 gün geçen kadınlarda gebelik tanısı konulabiliyor.

Şüpheli bir ilişkiden hemen ertesi gün yapılan gebelik testlerinde tanı konulabilip istenmeyen gebelikler için önlem alınabilir mi?

Şüpheli bir ilişkiden sonraki gün gebelik testlerinin herhangi birisinin yapılmasının hiçbir anlamı yoktur. Böyle durunda istenmeyen gebelikten kaçınmak için ertesi gün hapları veya rahim içi araçlar kullanılmalı ve en erken gebeliğin tespiti adetin 21-22.gününde kanda gebelik hormonunun tespitiyle mümkün olduğundan kan testi adetin 21-22.gününe ertelenmelidir.

Şüpheli bir ilişki sonrası istenmeyen gebelikleri önlemek için kullanılan ertesi gün yöntemlerinden sonra gebelik testleri yapılmalımıdır.?

İstenmeyen gebeliklerin önlenmesinde 2 yöntem yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlardan biri ertesi gün hapları diğeri de şüpheli ilişki sonrası rahim içi araç(spiral) kullanılması.

Ertesi gün hapları şüpheli ilişkide sonraki ilk 72 saat içinde kullanılmalıdır. Herhangi bir korunmasız ilişkide hamile kalma riski %8 iken ertesi gün hapı doğru kullanıldığında bu risk %2 ye düşer. Bu haplardan sonrada % 2 gebelik olabileceğinden ve ertesi gün haplarından sonra düzensiz adet görme riski olabileceğinden ertesi gün hapı kullanılmış ve normal âdete benzer zamanında adet görülmemişse gebelik testini yapıp tanı kesinleştirilmelidir.

Rahim içi araçlar ise şüpheli bir ilişkiden sonraki ilk 5 gün içinde uygulandıklarında başarısızlık şansı binde bir dir. Burada da rahim içi araç uygulandıktan sonraki adet normal alışıldık adet gibi değilse test uygulanmalıdır.

Kullanılan ertesi gün hapları gebelik testlerini etkiler mi.?

Ertesi gün hapları gebelik testlerini hiçbir şekilde etkilemez. Gebelik varsa vardır yoksa yoktur ama burada aslolan hapın uygulamasının ardından gebelik testini hemen yaptırmanın hiçbir anlamı olmadığıdır. Bu durumda en erken âdetin 21.günü kanda uygulanan yöntemle gebelik tespit edilebilir.

Kan ve idrarda gebeliğin tespit edilmesi gebelik isteyen çiftlerde heyecanı yatıştırır mı?

Aslında tam olarak değil, idrar testleri gebelik haftasına göre %50 ile 97 arasında yanıltıcı sonuç verirken, kan testiyle tanı kesin olmasına rağmen, bulanan değer ne olursa olsun gebelik kesesinin ultrasonla rahim içinde gözlemlenmesine kadar kesin normal gebelik tanısı konulması mümkün olmuyor. Çünkü gebeliklerin bir kısmı düşükle sonuçlanıyor, bir kısmı dış gebelik, ya da mol gebelik dediğimiz anormal gebelikler oluşabiliyor. O nedenle gebelik testleri aslında birbirini takip eden bir takım testler zinciriyle ancak anne adaylarının heyecanları yatışabiliyor.

Bebek bekleyen kadınlar gebelik testi için en ideal ne zaman hekime başvurmalı ve test yaptırmalıdır?

Sperm ve yumurtanın birleşmesinden oluşan gebeliklerin yaklaşık %20-30 u ya kimyasal gebelik ya da çok erken düşüklerle sonuçlanmaktadır. Bu gebelikler ya normal ama biraz farklı bir adetle ya da birkaç gün adet gecikmesini takiben sonuçlanmaktadır. Bu nedenle test yaptırmak için en ideal dönem âdetin 7-10 gün geçmesini takiben yapılan testtir. Bu sırada hem idrar testlerinin yanılma payı azalır, hem de kandaki hormon seviyesine göre ultrasonda gebelik görüntülenebilir.

Anne adaylarının heyecanla bekledikleri normal gebelik tanısını aldıktan sonra en önemli kaygıları neler oluyor, hangi testlerin sonucunu sabırsızlıkla bekliyorlar?

Çocuk sahibi olmak isteyen çiftler normal gebelik tanısı almış bir gebeliğe sahip olduklarında fark ediyorlar ki aslında sağlıklı bir bebek sahibi olmak istiyorlar. Özellikle daha önce sorunlu bebek sahibi olan aileler, yakın çevresi basın yayında gördükleri sakat, anomalili bebek görüntü ve duyumları onları gebelikleri süresince yapılan testler içersinde kromozom ve yapısal anomalilerin tarandığı testlerin sonuçlarını beklemeye itiyor.

Beklenen bir bebeğin sakatlığı hangi haftalarda nasıl taranıyor?

Gebelik boyunca yapılan her kontrolde, belkide her ultrasonda birşeyler taranıyor ama bu konuda iki test en önemli oluyor. Bunlarda birincisi 11-14.haftada yapılan Down Sendromu ve diğer kromozom anomalileri tarama testi ve 20-22 haftada yapılan detaylı ultrasonda bebekteki yapısal anomalilerinin olup olmadığını araştırdığımız yöntem.

11-14 hafta testinde anne adayında gebeliğin 11-14 haftasında bir kan örneği alınıp sonrada ultrasonla ölçülen bir takım değerlerle birlikte bebeğin kromozom anamalisi riski konusunda bilgilendirme yapılıyor. Aileler bu testin sonucunu tartışmaya başlamadan önce oldukça gergin görünüyorlar. Riski düşük olan ailelerin oldukça rahatladıkları hemen o an yüzlerinden okunabiliyor, ancak riski yüksek saptanan bebekler için anne karnından bebeğe ait hücrelerin alınması ve sonrasında 7 ile 28 gün arasında kromozom analizinin sonuçlarının beklenmesi sürecinde belkide en gergin ve hassas bir bekleyiş içine giriyorlar. Bu test sonucunun çiftlere açıklanması ve sonucun tartışılması aşamasında çiftlerin tüm sorularını sabırla yanıtlayıp tüm tıbbi detayları anlatarak ancak endişelerini giderebiliyoruz.

Bütün bu testler sırasında test sonuçlarını beklemek kadınların ruhsal sağlığına ne gibi etkilerde bulunabiliyor?

Sonuç beklemek her ne alanda olursa olsun gerginlik sebebi, hele bu testlerin sonuçları o kadının hayatı için dönüm noktası olduğunda, gerginliğin yoğunluk derecesi daha da artıyor. Ayrıca beklenen değilde beklenmeyen bir durumda bu testlerin sonuçlanması ani durumlar sonucunda yaptırılıyor olması, sonucunda da sosyol tercihlerde bulunulacak durumlarda kadınların ruhsal yapısının etkilenmemesi mümkün değil. Bu durumda sabırla testleri ve sonuçlarını takrar tekrar anlatmak, sadece sonucu değilde hastalarla neden sonuç ilişkileri konusunda da danışmanlık yapmak gerekiyor. Aslında en önemli sorun hastaları ve yakınlarını salt test sonuçlarıyla yalnız bırakıldığında ortaya çıkıyor.

Aslında gebelik testleri ve onları takip edep gebelikte yapılan testler en önemli endişe kaynağı o testin gerekliliği ile aniden karşılaşmaktır. Biz hekimler belki binde birlik durumdan şüpheleniriz ama hastaya aniden önerildiğinde hasta kendilerindeki özel bir sorundan kaynaklandığını düşünüp daha çok kötü sonuca odaklanırlar. Bu nedenle hastalara gebeliğin henüz başlangıcında bütün rutin test takvimini açıklamak ve nedenleri hakkında bilgilendirmek onların diğer gebelerden farklı özel bir sorun mu içeriyorum kaygılarını biraz olsun azaltıp, testlere ve sonuçlarına adaptasyonu sağlar.

Kromozom anomalisi ve yapısal anomali ihtimaline karşı bütün gebelere test uygulanıyormu?

Aslında her gebelikten %1 i sorunlu gebeliktir ve annenin yaşına ve genetik potansiyeline göre riskler taşırlar Bu nedenle bütün gebeler gebeliğin 11-14 haftasında kıromozom anomalileri için 11-14. hafta Down Sendromu tarama testi ve 18-23. haftada ise yapısal anomaliler için detaylı ultrasonografik incelemeye tutulurlar.Bazı anneler daha yüksek risk taşısalarda bebek oluşurkan oluşabilecek her hücre anomali riski altındadır.

Bir anneye söylenmesi güç olan bebeğinizde anomali riskini araştıracağız, bunun için test yapmak lazım diye önerildiğinde anne adayları nasıl karşılıyor?

Burada en önemli nokta anne adayına daha gebeliği tespit edildiği gün bir yol haritası sunmak, yapılacak testleri anlatmak, bunların her gebeye uygulanması gerektiğini bildirmek gerekir. Eğer anne adayı ilk kez o haftalarda doktora başvurmuş ya da erken haftalardaki muayenelerde bu testlerden bahsedilmemişse, testi önerdiğimizde panikle karşılayıp uzun uzun kendilerinde birşeyden mi şüphelendiğimizi sorguluyorlar. Böyle durumda bunun rutin bir test olduğunu belirtmemiz onların endişelerini gidermeye yetmiyor. Ve hızlıca internet, eş, dost diğer hekimlere başvurup panik içinde bilgilenmeye ve kaygılarını yatıştırmaya çalışıyorlar.

Kromozom anomalisi yüksek olan hastalara daha ileri testleri önerdiğinizde nasıl karşılıyorlar?

Burada kaygı daha da artıyor ister istemez. Çünkü bebeğinde kayda değer bir risk artışı saptanıyor ama tanı konulması içinde anne karnından gebelik sıvısı ya da eşinden hücre alınması gerekiyor ve bu işlemler sırasında da %0.5-1 arasında bebek kaybı riski taşıyor. Aileler hem bebeklerinde kromozom anomalisinin olup olmadığından emin olmak hemde bebeklerinide gereksiz riske atmamak arasında sıkışıyorlar. Burada test sonucunu bazen biz hekimler arasında tartıştığımız detaylar kadar ailelerle de tartışmak zorunda kalıyoruz.

Ailelerin ileri testler için ise daha çok kişisel tercihlerine değer vermek gerekiyor. 10 yıldır kısırlık tedavisi olan hasta ne olursa olsun bebeği riske atmak istemezken, daha önce bir anomalili bebek sahibi olan aileler çok düşük risklerde bile ileri tetkikler istiyorlar.

Anomalili bir bebek tespit edildiğinde bunu ailelere açıklarken zorlanıyormusunuz?

Elbette; aslında biz görevimizi yapmış olası bir anomaliyi tespit etmiş oluyoruz. Fakat hiçbir hekim bir aileye sevinçle beklediği bebeğindeki anomalilerden bahsetmeyi yeğlemez. Oldukça zor bir durum aileye bebeğinde anomali saptandığını bildirmek. Öncelikle şok geçiriyorlar. Burada gebelik haftasının büyüklüğü, anomalinin yaşamsal olup olmaması, oluşabilecek sekellerin ciddiyetine göre tepkiler değişebiliyor. Çiftler önce bir şok yaşasalar da daha sonra doğacak bir anomalili bebeğin vereceği yıkımı düşündüklerinde göreceli olarak rahatlıyorlar. Zor olan durum sekel kalabilen ama yaşamla kabil olabilen durumlarda gerçekten aileler çok zor durumda kalıp kendilerini yoğun bir duygusal baskı içinde hissediyorlar.
Özellikle son yılarda bebek bekleyen çiftlerin bebekle bağlarını arttırmak için ultrasonografik incelemelerde bebeğin tüm gelişim evrelerini izlettirip, onlara ultrasonografik kayıtları CD şeklinde veriyoruz. Böylesine bağ kurulmuş bir bebekte anomali saptamak ve bunu bildirmek gerçekten tarifsiz bir gerginlik kaynağıdır. Bu Anomali taramaları mutlaka zamanında yapılıp tanı en erken aşamada konulması gerekir.

kaynak:echomar.com
 
Geri
Üst