Okullarda Psikolojik Danışmanlık Mülakat – Görüşme
Öğrenci tanıma tekniklerinin en yaygın olanlarından biridir. Görüşme, ya problemli kişi ile ya da onun bir yakını ile, bu konuda deneyimi olan bir yetişkinin amaçlı, planlı, hazırlıklı bir şekilde görüşüp konuşmasıdır.
1- Bilgi toplama veya bilgi verme, 2- Teşhis ve tedavi amacıyla yapılır.
İYİ BİR GÖRÜŞMECİNİN ÖZELLİKLERİ:
1- Görüşmeci kişilik sahibi ve sıcak kanlı olmalıdır.
2- Görüşme yaptığı kişiye karşı saygılı ve güven verici olmalıdır.
3- Aceleci ve telaşlı olmamalıdır.
4- Anlayış ve sezgi gücüne sahip olmalıdır.
5- Sabırlı ve bu göreve gönüllü olmalıdır.
6- Aşrı derecede otoriter ve büyüklük duygusu içinde olmamalıdır.
7- Özür arama ve acıma duygusu içinde olmamalıdır.
8- Problemli, kompleksli ve peşin hükümlü olmamalıdır.
9- Peşin hükümle birlikte görüştüğü kişiye vaadlerde bulunmamalıdır.
10- Alanda yetişmiş uzman bir niteliğe sahip olmalıdır.
GÖRÜŞMENİN YARARLARI:
1- Fazla araç-gereç gerektirmez.
2- Uygulaması kolaydır.
3- Özel yer gerektirmez (Rahatsız edilmeyecek herhangi bir oda yeterlidir)
4- Psikoterapi için uygun bir yöntemdir.
5- Çabuk bilgi toplamayı sağlar.
GÖRÜŞMEDE İZLENECEK YOLLAR:
1-Görüşme yapılacak yer aydınlık ve rahat olmalıdır.
2-Görüşmeden önce öğrenci hakkında gerekli bilgiler toplanmalıdır. (Öğretmenler ve veli den bilgi alınmalı,uygulanan test,anket,ölçek,envanter vb. tekniklerin sonuçları incelenmeli ve not alınmalıdır.)
3-Öğrenciye neler sorulacağı önceden tespit edilmelidir.
4-Öğrenci güven içinde olmalı,dışarıdan dinleniyor intibaı uyandırılmamalı, kayıt veya not tutmak için gerekli araçlar hazırlanmalıdır.,
GÖRÜŞMENİN YAPILMASI:
1-Öğrenci görüşme odasına güler yüzle alınmalı ve bir süre sohbet edilerek heyecanı yatıştırılmalıdır.
2-Görüşme sırasında görüşmeci az konuşmaya özen göstermeli.
3-Öğrenci konuşurken onu dikkatle dinlemeli, o konuşurken görüşmeci başka şeylerle meşgul olmamalıdır.
4-Öğrenciye öğüt vermekten onu yalanlamaktan, yargılamaktan kaçınılmalıdır.
5-Öğrenci, bazı sorulara cevap vermek istemiyorsa zorlanmamalıdır.
6-Cevaplar not edilmeli ve öğrenciye başka anlatacağı bir şeyin olup olmadığı sorulmalıdır.
Görüşme bittikten sonra konuşma rapor edilir. Görüşme yeterli bulunuyorsa yorum yapılır. Yorum sonuçları başka araştırmaların sonuç-
larıyla karşılaştırılarak öğrenciye ya da veliye gerekli rehberlik yapılır.
GÖRÜŞMEDE EDİNİLECEK BİLGİLER:
1-Öğrencinin probleminin farkında olup olmadığı öğrenilmelidir.
2-Çevresi ile ilişkileri (Aile içinde, oyunda, okuldaki davranışları)
3-Bedensel (fiziksel), ruhsal ve zihinsel görünümü.
a)-Muhakeme ve belleği, hayalleri, gece rüyaları, korkuları, endişeleri,
b)-Geleceğe yönelik planları,
c)-Bedenine karşı tutumu, kendini kime benzettiği, bedeni kusurları,
d)-Zeka durumu ve ilgileri.
PSİKOLOJİK DANIŞMA
Psikolojik danışma olgusu; kişilerin kendilerin kendilerini tanıma, anlama, karşılaştıkları problem ve güçlükleri ifade etme, çözme, kendini gerçekleştirme ihtiyaçlarına cevap veren bir olgudur. Psikolojik danışma, her kesimden bireyleri kapsadığı gibi, okullarda öğrencileri de kapsar.
Toplumumuzda her kesimden bireylerin psikolojik danışmaya ihtiyacı vardır. Ancak pek çok nedenden dolayı bireyler bu hizmetten yararlanamamaktadır. Bu nedenler kısaca şöyle özetlenebilir: Yeterli sayıda uzmanın olmaması, rehber öğretmenlerin danışma konusunda yetersiz olmaları veya konuya fazla önem vermeyerek okullarda sadece rehberlik ( grup rehberliği) faaliyetlerini yürütmeleri, gerekli ortamın sağlanamaması, psikolojik danışma olgusunun yeterince tanıtılamaması, ihtiyaç olarak belirtilememesi gibi nedenlerdir.
Psikolojik danışma hizmetleri “ normal “ ölçütlerdeki kişilere verilmesi gereken hizmetlerdir. Bu kesim de yaklaşık % 85’ i kapsar. Nevrotik veya psikotik kişilere danışma yapılamaz. Bu gruba giren kişilerin “ terapi “ ve “psikiyatrik tedavi” görmeleri gerekir.
Okullarda, psikolojik danışma hizmetleri yeterince verilememektedir. Oysa, danışma yapılmadan rehberlik hizmetlerinden söz etmek mümkün değildir. Bu nedenle okullarda psikolojik danışma hizmetlerinin yaygınlaştırılması zorunludur. Öğrencilerin, yani genç kuşakların psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinden yararlanmaları hem bireylerin hem de toplumun sağlığı için çok önemli bir olgudur; bu nedenle yaygın ve işler hale getirilmelidir.
Okullarda öğrencilere psikolojik danışma hizmetlerinin verilebilmesi için rehber öğretmenin her şeyden önce mesleki yeterliliğe sahip olması gerekir. Bunun yanında tecrübe de önemli bir etkendir. Aynı zamanda istekli ve inançlı da olması gerekir. Bunların dışında, bir danışmanın sahip olması gereken kişilik özelliklerini de bulundurması gerekmektedir. Rehber öğretmen mesleğinin özelliklerini çok iyi bilmeli ve psikolojik danışmanın etik (ahlak) kurallarını benimseyerek uygulamalıdır. Tabii ki tüm bunlar için rehber öğretmenin kendisini çok iyi yetiştirmesi ve sürekli olarak bilgilerini yenilemesi gereklidir.
PSİKOLOJİK DANIŞMANIN İLKELERİ
Bireysel ve grupla psikolojik danışmanın yedi temel ilkesi vardır.
Bunlar:
1- Şartsız kabul
2- Saygı
3- Empatik anlayış
4- Saydamlık
5- Bağdaşım
6- Güven
7- Tümünün bir arada oluşu
Şartsız kabul: Danışman, kendisine gelen bir danışanı hiçbir
Şart koşmadan olduğu gibi kabul eder.
Saygı: Danışman, danışana kim ya da nasıl birisi olursa olsun
Saygı duyar ve bu saygıyı danışma süresince
Gösterir.
Empatik anlayış: Danışma süresi boyunca danışman, danı-
Şanla empati kurmalıdır.
Saydamlık
anışma süresi buyunca hem danışman, hem de
Danışan saydam (açık, yalın) olmalıdır.
Bağdaşım: Danışma süreci, danışman ile danışan ve aşama-
lar bağdaşım içinde olmalıdır. Devamlılık esas
kılınmalıdır.
Güven: Danışma süreci boyunca karşılıklı güven olmalıdır.
Tümünün bir arada oluşu: Diğer bütün altı ilkenin bir arada
Olması gerekir. Danışma ilkeleri bir bütün olarak ele alınıp uygulanmazsa, süreç de danışma olmaktan çıkar.
BİREYSEL PSİKOLOJİK DANIŞMA
Bireysel Psikolojik Danışma modelinde en yaygın ve kullanışlı olan Hümanist Ekol’ ün temsilcileri Maslow – Rogers’ ın danışma modeli kabul görmektedir.
1- Danışmaya gelen kişinin ismi sorulur, isim söylenir. (Ben danışman......)
2- Danışmaya gelme sebebi sorulur. (Sizi buraya getiren şey nedir?)
3- Danışmanın kuralları açıklanır. (Bizim bir takım kurallarımız vardır.)
Bunlar:
a- Gizlilik ilkesi; burada konuştuğumuz her şey gizli kalacak, hiç kimsenin bilgisi olmayacak.
b- Teyp ve kasetle çalışmanın yapılması; “Bunun nedeni, bir sonraki danışma için gerekli olması. Kaset gizli kalacaktır.
c- Zaman ve süre; “Danışma süresi 45 – 50 dakika ile sınırlıdır. Bunları kabul ediyor musunuz?” diye sorulur.
4- Danışan danışma kurallarını olduğu gibi kabul etmesi durumunda; “ Ben de sizi olduğunuz gibi tüm güzelliğiniz, çirkinliğiniz, olumsuzluklarınızla kabul ediyorum” denir.
5- Danışana kendinden söz etmesi istenir. “Biraz kendini anlatır mısın? Özgeçmişini, hobilerini, varsa fobilerini anlatır mısın.”
6- Danışanı rahatsız eden hususun (problemin) anlatılması istenir. Arkasından yansıtma yapılır. (Yansıtma: Danışanın anlattıkları danışman tarafından tekrar edilir.)
7- Rahatlama durumu gerçekleştirilir. (Danışanın rahat olması istenir, heyecanlı ise heyecanı yatıştırılır.) “Rahat olun, kendinizi rahat hissedin.”
8- Danışanı çözücü sorular sorulur. “Şu anda kendinizi nasıl algılıyor ve hissediyorsunuz?” diye sorulur.
9- Danışana sıkıntılarıyla ilgili olarak neler anlatmak istediği sorulur.
10- Arada bir danışman, danışana olayı anladığını belirten kısa konuşmalar yapar. Olayları danışanın ağzından anlatır.
11- Problem, derinlemesine inen sorularla ortaya çıkartılır.
12- Problem anlatımı bitince, olayın danışman tarafından bir özeti yapılır. Ardından yine çözücü ve anlatıcı sorular sorulur.
13- Danışana, gerçekleştirmek istediği şeylerin, gerçekleştirme şekli anlattırılır.
14- Özdeşim kurulur ve danışman kurduğu özdeşimi gösterir.
15- Danışanın yapmayı isteyip de yapamadığı şey, olay canlandırılır. Bu oyun şeklinde oynanır. Bu aşamada boş sandalye metodu (davranışçı ekol kullanılabilir) uygulanır.
16- Yapmayı isteyip de yapamadığı olay istediği şekilde anlattırılır.
17- Danışman, arada yansıtmalarla olayı anlayıp anlamadığını kontrol eder.
18- Danışanın anlattığı ve verdiği örneklerden sonra “Şu anda kendinizi nasıl hissediyorsunuz?” diye sorulur.
19- Danışman, danışanın anlattığı olayla özdeşim kurar; anlattığı olay veya örneklere varsa kendisinden örnek verir.
20- “Her hafta danışma yapıyoruz. Haftaya gelmek ister misiniz?” diye sorulur.
alıntı
1- Bilgi toplama veya bilgi verme, 2- Teşhis ve tedavi amacıyla yapılır.
İYİ BİR GÖRÜŞMECİNİN ÖZELLİKLERİ:
1- Görüşmeci kişilik sahibi ve sıcak kanlı olmalıdır.
2- Görüşme yaptığı kişiye karşı saygılı ve güven verici olmalıdır.
3- Aceleci ve telaşlı olmamalıdır.
4- Anlayış ve sezgi gücüne sahip olmalıdır.
5- Sabırlı ve bu göreve gönüllü olmalıdır.
6- Aşrı derecede otoriter ve büyüklük duygusu içinde olmamalıdır.
7- Özür arama ve acıma duygusu içinde olmamalıdır.
8- Problemli, kompleksli ve peşin hükümlü olmamalıdır.
9- Peşin hükümle birlikte görüştüğü kişiye vaadlerde bulunmamalıdır.
10- Alanda yetişmiş uzman bir niteliğe sahip olmalıdır.
GÖRÜŞMENİN YARARLARI:
1- Fazla araç-gereç gerektirmez.
2- Uygulaması kolaydır.
3- Özel yer gerektirmez (Rahatsız edilmeyecek herhangi bir oda yeterlidir)
4- Psikoterapi için uygun bir yöntemdir.
5- Çabuk bilgi toplamayı sağlar.
GÖRÜŞMEDE İZLENECEK YOLLAR:
1-Görüşme yapılacak yer aydınlık ve rahat olmalıdır.
2-Görüşmeden önce öğrenci hakkında gerekli bilgiler toplanmalıdır. (Öğretmenler ve veli den bilgi alınmalı,uygulanan test,anket,ölçek,envanter vb. tekniklerin sonuçları incelenmeli ve not alınmalıdır.)
3-Öğrenciye neler sorulacağı önceden tespit edilmelidir.
4-Öğrenci güven içinde olmalı,dışarıdan dinleniyor intibaı uyandırılmamalı, kayıt veya not tutmak için gerekli araçlar hazırlanmalıdır.,
GÖRÜŞMENİN YAPILMASI:
1-Öğrenci görüşme odasına güler yüzle alınmalı ve bir süre sohbet edilerek heyecanı yatıştırılmalıdır.
2-Görüşme sırasında görüşmeci az konuşmaya özen göstermeli.
3-Öğrenci konuşurken onu dikkatle dinlemeli, o konuşurken görüşmeci başka şeylerle meşgul olmamalıdır.
4-Öğrenciye öğüt vermekten onu yalanlamaktan, yargılamaktan kaçınılmalıdır.
5-Öğrenci, bazı sorulara cevap vermek istemiyorsa zorlanmamalıdır.
6-Cevaplar not edilmeli ve öğrenciye başka anlatacağı bir şeyin olup olmadığı sorulmalıdır.
Görüşme bittikten sonra konuşma rapor edilir. Görüşme yeterli bulunuyorsa yorum yapılır. Yorum sonuçları başka araştırmaların sonuç-
larıyla karşılaştırılarak öğrenciye ya da veliye gerekli rehberlik yapılır.
GÖRÜŞMEDE EDİNİLECEK BİLGİLER:
1-Öğrencinin probleminin farkında olup olmadığı öğrenilmelidir.
2-Çevresi ile ilişkileri (Aile içinde, oyunda, okuldaki davranışları)
3-Bedensel (fiziksel), ruhsal ve zihinsel görünümü.
a)-Muhakeme ve belleği, hayalleri, gece rüyaları, korkuları, endişeleri,
b)-Geleceğe yönelik planları,
c)-Bedenine karşı tutumu, kendini kime benzettiği, bedeni kusurları,
d)-Zeka durumu ve ilgileri.
PSİKOLOJİK DANIŞMA
Psikolojik danışma olgusu; kişilerin kendilerin kendilerini tanıma, anlama, karşılaştıkları problem ve güçlükleri ifade etme, çözme, kendini gerçekleştirme ihtiyaçlarına cevap veren bir olgudur. Psikolojik danışma, her kesimden bireyleri kapsadığı gibi, okullarda öğrencileri de kapsar.
Toplumumuzda her kesimden bireylerin psikolojik danışmaya ihtiyacı vardır. Ancak pek çok nedenden dolayı bireyler bu hizmetten yararlanamamaktadır. Bu nedenler kısaca şöyle özetlenebilir: Yeterli sayıda uzmanın olmaması, rehber öğretmenlerin danışma konusunda yetersiz olmaları veya konuya fazla önem vermeyerek okullarda sadece rehberlik ( grup rehberliği) faaliyetlerini yürütmeleri, gerekli ortamın sağlanamaması, psikolojik danışma olgusunun yeterince tanıtılamaması, ihtiyaç olarak belirtilememesi gibi nedenlerdir.
Psikolojik danışma hizmetleri “ normal “ ölçütlerdeki kişilere verilmesi gereken hizmetlerdir. Bu kesim de yaklaşık % 85’ i kapsar. Nevrotik veya psikotik kişilere danışma yapılamaz. Bu gruba giren kişilerin “ terapi “ ve “psikiyatrik tedavi” görmeleri gerekir.
Okullarda, psikolojik danışma hizmetleri yeterince verilememektedir. Oysa, danışma yapılmadan rehberlik hizmetlerinden söz etmek mümkün değildir. Bu nedenle okullarda psikolojik danışma hizmetlerinin yaygınlaştırılması zorunludur. Öğrencilerin, yani genç kuşakların psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinden yararlanmaları hem bireylerin hem de toplumun sağlığı için çok önemli bir olgudur; bu nedenle yaygın ve işler hale getirilmelidir.
Okullarda öğrencilere psikolojik danışma hizmetlerinin verilebilmesi için rehber öğretmenin her şeyden önce mesleki yeterliliğe sahip olması gerekir. Bunun yanında tecrübe de önemli bir etkendir. Aynı zamanda istekli ve inançlı da olması gerekir. Bunların dışında, bir danışmanın sahip olması gereken kişilik özelliklerini de bulundurması gerekmektedir. Rehber öğretmen mesleğinin özelliklerini çok iyi bilmeli ve psikolojik danışmanın etik (ahlak) kurallarını benimseyerek uygulamalıdır. Tabii ki tüm bunlar için rehber öğretmenin kendisini çok iyi yetiştirmesi ve sürekli olarak bilgilerini yenilemesi gereklidir.
PSİKOLOJİK DANIŞMANIN İLKELERİ
Bireysel ve grupla psikolojik danışmanın yedi temel ilkesi vardır.
Bunlar:
1- Şartsız kabul
2- Saygı
3- Empatik anlayış
4- Saydamlık
5- Bağdaşım
6- Güven
7- Tümünün bir arada oluşu
Şartsız kabul: Danışman, kendisine gelen bir danışanı hiçbir
Şart koşmadan olduğu gibi kabul eder.
Saygı: Danışman, danışana kim ya da nasıl birisi olursa olsun
Saygı duyar ve bu saygıyı danışma süresince
Gösterir.
Empatik anlayış: Danışma süresi boyunca danışman, danı-
Şanla empati kurmalıdır.
Saydamlık
anışma süresi buyunca hem danışman, hem de Danışan saydam (açık, yalın) olmalıdır.
Bağdaşım: Danışma süreci, danışman ile danışan ve aşama-
lar bağdaşım içinde olmalıdır. Devamlılık esas
kılınmalıdır.
Güven: Danışma süreci boyunca karşılıklı güven olmalıdır.
Tümünün bir arada oluşu: Diğer bütün altı ilkenin bir arada
Olması gerekir. Danışma ilkeleri bir bütün olarak ele alınıp uygulanmazsa, süreç de danışma olmaktan çıkar.
BİREYSEL PSİKOLOJİK DANIŞMA
Bireysel Psikolojik Danışma modelinde en yaygın ve kullanışlı olan Hümanist Ekol’ ün temsilcileri Maslow – Rogers’ ın danışma modeli kabul görmektedir.
1- Danışmaya gelen kişinin ismi sorulur, isim söylenir. (Ben danışman......)
2- Danışmaya gelme sebebi sorulur. (Sizi buraya getiren şey nedir?)
3- Danışmanın kuralları açıklanır. (Bizim bir takım kurallarımız vardır.)
Bunlar:
a- Gizlilik ilkesi; burada konuştuğumuz her şey gizli kalacak, hiç kimsenin bilgisi olmayacak.
b- Teyp ve kasetle çalışmanın yapılması; “Bunun nedeni, bir sonraki danışma için gerekli olması. Kaset gizli kalacaktır.
c- Zaman ve süre; “Danışma süresi 45 – 50 dakika ile sınırlıdır. Bunları kabul ediyor musunuz?” diye sorulur.
4- Danışan danışma kurallarını olduğu gibi kabul etmesi durumunda; “ Ben de sizi olduğunuz gibi tüm güzelliğiniz, çirkinliğiniz, olumsuzluklarınızla kabul ediyorum” denir.
5- Danışana kendinden söz etmesi istenir. “Biraz kendini anlatır mısın? Özgeçmişini, hobilerini, varsa fobilerini anlatır mısın.”
6- Danışanı rahatsız eden hususun (problemin) anlatılması istenir. Arkasından yansıtma yapılır. (Yansıtma: Danışanın anlattıkları danışman tarafından tekrar edilir.)
7- Rahatlama durumu gerçekleştirilir. (Danışanın rahat olması istenir, heyecanlı ise heyecanı yatıştırılır.) “Rahat olun, kendinizi rahat hissedin.”
8- Danışanı çözücü sorular sorulur. “Şu anda kendinizi nasıl algılıyor ve hissediyorsunuz?” diye sorulur.
9- Danışana sıkıntılarıyla ilgili olarak neler anlatmak istediği sorulur.
10- Arada bir danışman, danışana olayı anladığını belirten kısa konuşmalar yapar. Olayları danışanın ağzından anlatır.
11- Problem, derinlemesine inen sorularla ortaya çıkartılır.
12- Problem anlatımı bitince, olayın danışman tarafından bir özeti yapılır. Ardından yine çözücü ve anlatıcı sorular sorulur.
13- Danışana, gerçekleştirmek istediği şeylerin, gerçekleştirme şekli anlattırılır.
14- Özdeşim kurulur ve danışman kurduğu özdeşimi gösterir.
15- Danışanın yapmayı isteyip de yapamadığı şey, olay canlandırılır. Bu oyun şeklinde oynanır. Bu aşamada boş sandalye metodu (davranışçı ekol kullanılabilir) uygulanır.
16- Yapmayı isteyip de yapamadığı olay istediği şekilde anlattırılır.
17- Danışman, arada yansıtmalarla olayı anlayıp anlamadığını kontrol eder.
18- Danışanın anlattığı ve verdiği örneklerden sonra “Şu anda kendinizi nasıl hissediyorsunuz?” diye sorulur.
19- Danışman, danışanın anlattığı olayla özdeşim kurar; anlattığı olay veya örneklere varsa kendisinden örnek verir.
20- “Her hafta danışma yapıyoruz. Haftaya gelmek ister misiniz?” diye sorulur.
alıntı
