Tarihte Bugün

[PaSikA]

20 Mart

1792. Paris'te Fransa Milli Meclisi giyotinle idamı onayladı.Adını, mucidi Fransız doktor Joseph Ignace Guillotin'den alan giyotin ölüme mahkum edilen kişilerin kafasını iki direk arasında yukarıdan aşağı kayan bir bıçağın darbesiyle koparmayı sağlıyordu. İlk kez 25 Nisan 1972'de kullanılan giyotin, Fransa Kraliçesi Marie Antoinette'in de başını gövdesinden ayırdı.
1906. Rusya'da subaylar Sivastopol kentinde ayaklandı.
1918. Türk Kadını Dersanesi açıldı. Dersanede yabancı dil, Türkçe ve Musiki dersleri ile konferanslar verildi.
1933. Nazilerin ilk toplama kampı Münih yakınlarında açıldı.
1956. Fransa, Tunus'un bağımsızlığını tanıdı. Tunus'un ilk Devlet Başkanı Habib Burgiba oldu.
1959. Sanat okulları ve köy enstitüsü mezunlarına yedek subaylık hakkı tanıyan yasa çıktı.
Aynı gün, Akis dergisi yazı işleri müdürü Yusuf Ziya Ademhan, Ankara Toplu Basın Mahkemesi'nde 12 ay hapis cezasına mahkum edildi. Dergi bir ay süreyle kapatıldı.
1970. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Türk-İş Genel Sekreteri Halil Tunç, polisin üniversitelere girmesine izin verilmemesini istedi.
1971. Batman'da miting yapan üç bin köylü "Açız" diye bağırdı.
1975. Adalet Partisi, Milli Selamet Partisi, Cumhuriyetçi Güven Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi "Milliyetçi Cephe" hükümetini kurdu. Ana muhalefet Cumhuriyet Halk Partisi'nin lideri Bülent Ecevit "dört partiden kurulu azınlık hükümeti dünyanın hiçbir yerinde görülmemiştir" dedi.
1981. Milli Güvenlik Konseyi vergi cezalarında yüzde 90 indirim yaptı.
Aynı gün Arjantin'in eski başkanı İsabel Peron rüşvet suçundan 8 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
1984. İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi'nde Abuzer Uğurlu, Yılma Durak ve Zülfikar Yasan'ın yargılanmasına başlandı. Sanıklar hakkında "Abdi İpekçiyi öldürmek ve Mehmet Ali Ağca'nın cezaevinden kaçmasını sağlamak" suçlarından idam cezası istendi.
1989. Haliç Camialtı ve İstinye tersanelerinin 3 bin işçisi topluca viziteye çıkarak direniş yaptı.
Aynı gün Türk-İş İstanbul'da Çalışan Kadınlar 1. Ulusal Kurultayını düzenledi.
1990. Mardin'in Cizre ilçesinde kepenk kapatma eylemi yapıldı. Eylem sırasında çıkan olaylarda 4 kişi öldü. Kepenk kapatma eylemi ertesi gün Nusaybin, İdil, Silopi ve Midyat'a da sıçradı.
1995. Türk Silahlı Kuvvetleri 35.000 askerle Kuzey Irak'a en kapsamlı sınır ötesi operasyon başlattı.
Aynı gün, Tokyo'da 16 metro istasyonuna içinde zehirli sarin gazı bulunan paketlerin bırakılması sonucu 10 kişi öldü, 4 bin 695 kişi zehirlenerek hastaneye kaldırıldı.
1966. İngiltere'de hükümet deli dana hastalığının insanlara da bulaştığı açıklandı. Bu açıklama İngiliz hayvancılığının krize girmesine yol açtı.

Bugün Doğanlar:
1770. Alman şair (Johann Christian) Friedrich Hölderlin.
1805. İngiltere'nin ilk ülke çapındaki işçi hareketi Çartizm'in sözcülerinden şair Thomas Cooper.
1828. Oyunlarındaki ahlaki çözümlemelerle 19. yüzyıl Avrupa edebiyatına yeni bir soluk getiren ünkü Norveçli yazar Henrik (Johan) Ibsen.
1911. Nükleer silahsızlanma çabaları dolayısıyla 1982 Nobel Barı Ödülü'nü İsveçli Alva Myrdal ile paylaşan Meksikalı diplomat Alfonso García Robles.
Bugün Ölenler:
1727. Yerçekimi yasasını bularak modern fiziğin temellerini atan İngiliz bilim insanı Sir Isaac Newton.
1971. Gazeteci ve yazar Falih Rıfkı Atay. kalp krizi sonucu. Cumhuriyet döneminin en etkin gazetecilerinden olan Atay, anılarını "Atatürk'ün Bana Anlattıkları", "Çankaya" ve "Atatürk Ne İdi?" adlı kitaplarda topladı.
1977. Gazeteci Orhan Özkırım İstanbul'da.
1984. Türkiye'nin Barbara Cartland'ı olarak anılan romancı Kerime Nadir, İstanbul'da.Nadir, Kalp Yarası, Hıçkırık, Seven Ne Yapmaz, Samanyolu, Gönül Hırsızı, Kırık Hayat, Aşk Rüyası gibi romanlara imzasını attı.

 

[PaSikA]

21 Mart

1590- İran ile İstanbul Anlaşması imzalandı.
1914- Başyazarı Nigar Hanım olan ''Kadınlık'' adlı dergi,
haftalık olarak yayımlanmaya başladı.
1937- Tunceli'de ''Dersim İsyanı'' başladı. Olaylar 22 Ekime
kadar süren harekatlarla denetim altına alındı.
1939- Kurtuluş Savaşı komutanlarından Korgeneral Ali Hikmet
Ayerdem öldü.
1942- Şair ve oyun yazarı Hüseyin Suat Yalçın öldü.
1952- 950 grostonluk Galatasaray şilebi, Karadeniz'de Kefken
açıklarında battı, on beş kişilik mürettebattan kurtulan olmadı.
1956- İlk kadın milletvekillerinden Satı Çırpan (Satı Kadın)
Ankara'nın Kazan köyünde öldü.
1958- Sinema ve dublaj sanatçısı Ferdi Tayfur 54 yaşında öldü.
1971- CHP'nin hükümeti destekleme kararı alması üzerine, Genel
Sekreter Bülent Ecevit istifa etti.
1973- Halk ozanı Aşık Veysel Şatıroğlu, Sivas'ın Sivrialan
köyünde öldü.
1990- Elazığ'ın Palu ilçesi yakınlarında yolu kesen teröristler,
bir araçtan indirdikleri dokuz mühendisi öldürdü.
1991- Ankara'nın eski belediye başkanlarından, mimar, yazar
Vedat Dalokay (64) ile eşi, trafik kazasında öldü.
1995- Nevruz Bayramı ilk kez ''resmen'' kutlandı.
1995- Türk Silahlı Kuvvetleri, 35 bin personelin katılımıyla
Irak'ın kuzeyinde harekat başlattı.
2007- Dünyanın düşük maliyetli ve özel girişime ait ilk roketi
Falcon 1 (Şahin 1) uzaya gönderildi.
2008- ''Ergenekon soruşturması'' kapsamında, İP Genel Başkanı
Doğu Perinçek Ankara'da, Cumhuriyet gazetesi imtiyaz sahibi
İlhan Selçuk, eski İÜ Rektörü Prof. Dr. Kemal Alemdaroğlu,
Ulusal Kanal Genel Yayın Yönetmeni Ferit İlsever, Aydınlık
dergisi Genel Yayın Yönetmeni Serhan Bolluk ve gazeteci Adnan
Akfırat ise İstanbul'da gözaltına alındı.

 

[PaSikA]

22 Mart

1939 Hatay Fransız egemenliğinden kurtuldu.

1941. Refah şilebi bir denizaltı tarafından batırıldı, 168 kişi öldü. Bu saldırıyı hiç bir ülke üstlenmedi, gemiyi kimin batırdığı açıklığa kavuşamadı.

19426 ve daha fazla çocuğu olan ailelere ikramiye verilmesi kararlaştırıldı.

1943Türkiye ile Amerika arasında karşılıklı radyo yayın servisi açıldı.

1954Profesör Nüzhet Gökdoğan 23 Haziran 1954'de İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanlığına seçildi. Gökdoğan ilk kadın dekan.

1955. Akis dergisi yazı işleri müdürü Cüneyt Arcayürek 6 ay hapse mahkum oldu.

1969. Devrimci Milliyetçi Gençlik Kurultayı İstanbul'da toplandı. Kısa adı FKF olan Fikir Kulüpleri Federasyonu lideri Yusuf Küpeli ile Deniz Gezmiş bir manifesto yayımladılar. "Tam bağımsız ve gerçekten demokratik Türkiye" hedefi için mücadele programını açıkladılar.

1973. Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (FIJ), 23 Haziran 1973'de Türkiye'de basın özgürlüğünün olmadığını açıkladı, tutuklu gazetecileri serbest bırakılmasını istedi.

1974. 1970'li yıllarda Türkiye'de büyük ilgi toplayan "Kaçak" adlı Amerikan televizyon dizisinde "Doktor Kimble" rolünü oynayan Amerikalı sinema oyuncusu David Janssen Turizm Bakanlığı'nın konuğu olarak Türkiye'ye geldi.

1975: Milliyetçi Hareket Partisi genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Alparslan Türkeş'in Diyarbakır gezisi sırasında olaylar çıktı; 1 asker, 1 sivil öldü, 46 kişi yaralandı. Türkeş bir yıl sonra aynı gün tekrar Diyarbakır'a gitmek istedi. Tepkiler üzerine gezi iptal edildi.

1978. 1971'de İstanbul Maltepe'de Hüseyin Cevahir'i vuran emekli Deniz Yarbayı Cihangir Erdeniz 23 Haziran 1978'de dükkanında öldürüldü.

1982. Yurtdışına kaçan Banker Kastelli'nin kasasına el konuldu; 70 banker ve banka yöneticisinin yurtdışına çıkışı yasaklandı.

1984.Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu Başkanı Halit Narin işverenlerin hükümetin ekonomi politikasından duyduğu rahatsızlığı Uluslararası Para Fonu'na iletti.

1987. Halkevleri mahkeme kararıyla açıldı. Halkevleri'nin faaliyetleri 12 Eylül sonrası Milli Güvenlik Konseyi tarafından durdurulmuş, yöneticileri yargılanmıştı.

1992 İsrail'de seçim yapıldı. İşçi Partisi lideri Yitzhak Rabin başbakan seçildi.

Aynı gün Türkiye'de toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde uzlaşma sağlanamayınca Belediye-İş Sendikası'na bağlı 34 bin işçi bir günlük iş bırakma eylemi yaptı.

1995Kültür Bakanı Ercan Karakaş Olağanüstü Hal ve Çekiç Güç süresini uzatma kararnamesini imzalamadı. Karakaş bakanlık görevinden istifa etti.

1996Halkın Demokrasi Partisi'nin (HADEP) 2. Kongresi'nde Türk bayrağı yüzünü poşuyla gizleyen bir genç tarafından indirildi, yerine PKK bayrağı asıldı.



Bugün Doğanlar:

1927"Cabaret", "All that Jazz" filmleriyle tanınan Oscar ödüllü Amerikan yönetmen ve akreograf Bob Fosse 1927'de bugün doğdu.


Bugün Ölenler:

1959. Besteci Fehmi Tokay.

1960. Köy enstitülerinin kuruluş ve çalışma programını hazırlayan İsmail Hakkı Tonguç.

1996. Yunanistan Başbakanı Andreas Papandreau.

1998Tarzan filmlerinde Jane'I canlandırmasıyla ünlü İrlandalı kadın oyuncu Maureen "Jane" O'Sullivan.

 

[PaSikA]

23 Mart

1781. Güneş sisteminin dokuzuncu gezegeni Uranüs keşfedildi.
1791. Hollandalı kadın hakları savunucusu Etta Palm "Gerçeğin Dostları Konfederasyonu" olarak bilinen kadın kulüplerini kurdu.
1848. Macaristan Avusturya'dan bağımsızlığını ilan etti.
1919. Benito Mussolini İtalya'da Faşist Partiyi kurdu.
1931. İlköğrenimin Türk okullarında yapılmasını zorunlu kılan kanun, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi. Kanunda, "ilk tahsil çağındaki çocukların bu terbiye ve tahsili ecnebi mekteplerinde almaları"nın yanlış ve zararlı olduğu ifade ediliyordu.
1933. Alman Milli Meclisi Reichstag Adolf Hitler'e kararnamelerle ülkeyi yönetme yetkisi verdi
1946. Zekeriya ve Sabiha Sertel, Cami Baykut ve Halil Lütfi Dördüncü, elli altı yıl önce bugün, çeşitli hapis cezalarına çarptırıldı. Daha sonra dava Yargıtayca bozuldu ve gazeteciler serbest bırakıldılar.
1949. Büyük Doğu dergisi sahibi Necip Fazıl Kısakürek, kumar oynarken polis tarafından yakalandı.
1959. Ankara'da yayınlanan Öncü gazetesi süresiz olarak kapatıldı.
1971. Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu liderlerinden Deniz Gezmiş'in arkadaşları Hüseyin İnan ve Mehmet Nakipoğlu yakalandı.
1972. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkında Türk Ceza Kanunu'nun 146. maddesini ihlal ettikleri ileri sürülerek verilen idam cezalarını onayladı.
1974. Hükümet, İmralı adasında gömülü olan Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan'ın mezarlarının başka bir yere taşınabilmesine izin verdi.
1977. Liselerde okutulan "Felsefeye Başlangıç" adlı kitabın yazarı Prof. Nebahat Küyel, Aleviler'i küçük düşürme iddiasıyla yargılandı.
1989. Cizre'nin Yeşilyurt köyünde köylülere dışkı yedirdiği iddia edilen Jandarma Tabur Komutanı Cafer Tayyar Çağlayan hakkında üç yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı.
1990. Cizre'de binlerce kişi yürüyüş yaptı.
1996. Ankara'da öğrenciler harçları protesto eylemi yaptılar. Çıkan olaylar sonrasında Dil Tarih Coğrafya Fakültesi binasına giren polis 127 öğrenciyi gözaltına aldı. Olaylarda 51 polis ve 100 öğrenci yaralandı.
Aynı gün Refah Partisi Genel Başkan Yardımcısı Oğuzhan Asiltürk, Türk Silahlı Kuvvetleri'ni din düşmanlığı yapmakla suçladı.
2001. NATO, Kosova savaşında "seyreltilmiş uranyum" mermisi kullandığını itiraf etti. Aynı gün, Galatasaray futbol takımı, Avrupa Futbol Birliği, UEFA Kupası çeyrek finalinde deplasmandaki ilk maçta 4-1 yendikleri Mallorca'yı Ali Sami Yen Stadı'nda da yenip, yarı finalist oldu.

Bugün Doğanlar:
1869. İspanya ve ABD'e karşı Filipinlerin bağımsızlık mücadelesine önderlik eden Emilio Aguinaldo.
1876. Türk milliyetçi hareketinin en önemli aydın ve sözcülerinden sosyologü yazar ve şair Ziya Gökalp.
1900. Almanya doğumlu Amerikalı psikoanalizci ve toplum felsefecisi Erich Fromm.
1903. Döneminde Yeni Zelanda'nın en tanınmış yazarı olan romancı ve kısa öykücü Frank Sargeson.
1910. Raşomon, Yedi Samuray gibi filmleriyle uluslararası üne erişen ilk Japon film yönetmeni Akira Kurosawa.
1924. 1948'den sonra ilk Sosyalist Japon Başbakanı Tomiichi Murayama.

Bugün Ölenler:
1842. Fransız yazar Stendhal.
1953. Fransız ressam Raoul Dufy.
1960. Nurculuk olarak bilinen İslamcı akımın kurucusu Said-i Nursi, Urfa'da. Halilülrahman Camii mezarlığına gömülü kemikleri 27 Mayıs 1960 darbesi sonrasında Isparta yakınlarında bilinmeyen bir yere taşındı.

 

[PaSikA]

24 Mart

1394. Moğol İmparatoru Timurlenk, tarihin en eski şehirlerinden Diyarbakır'ı işgal etti . 123 yıl sonra sonra, Yavuz Sultan Selim, Çaldıran Meydan Savaşı'nı kazanarak Diyarbakır'ı geri aldı.
1929. Ekmek fiyatı, 73 yıl önce bugün 16 kuruş 30 para oldu..
1934. İstanbul Maarif Müdürlüğü'nde, Orta Tedrisat Umum Müdürü Hasan Ali Yücel başkanlığında yapılan toplantıda Hususi Mektepler Talimatnamesi tamamlandı.
1965. Adana'da meydana gelen hortumda 100 ev yıkıldı, 60 kişi yaralandı.
1970. Adana Cezaevi'nde 900 hükümlü ve tutuklu cezaevi yönetimine karşı isyan başlattı. Aynı gün İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nin adı Edebiyat ve İnsan Bilimleri Fakültesi olarak değiştirildi.
1975. Döviz rezervlerinin azalması üzerine kişi başına 800 dolar olan turistik seyahat dövizi, 600 dolara düşürüldü.
1976. Arjantin Devlet Başkanı İsabel Peron, bir darbeyle devrildi.
1979. Turgutlu Belediyesi ekonomik darboğazı aşabilmek için otomobil yerine yedi adet mobilet ve beş adet bisiklet aldı.
1983. Erken emeklilik yasası, Danışma Meclisi'nde reddedildi.
1987. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş , ülkesinin Suudi Arabistan merkezli Rabıta örgütünden önkoşulsuz 627 bin dolar yardım aldığını açıkladı.
1988. İran'a ait savaş uçakları, Hakkari'nin Silopi ilçesine bomba attı.
1992. İstanbul'da Milli İstihbarat Teşkilatı'na ait servis otobüsü silahla tarandı, iki kişi öldü, dokuz kişi yaralandı.
Aynı gün, Başbakan Süleyman Demirel Newroz bayramında çıkan olayların terörü aşan bir gerilla hareketi olduğunu belirterek, bölge halkının yardımcı olmasını istedi.
1994. Kartal'da Refah Partisi'nin kahvehane toplantısı tarandı, iki kişi öldü.
1999. Ankara 2 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi, Abdullah Öcalan'ın güvenlik açısından Ankara'ya getirilmesinin sakıncalı olduğu gerekçesiyle tutuklu bulunduğu İmralı Adası'nda yargılanmasına karar verdi.
2000. Genelkurmay Başkanlığı, Talat Aydemir'in idamıyla sonuçlanan 1963'teki darbe girişimine katılan 1459 Harp Okulu öğrencisinin haklarını 37 yıl sonra iade etti.
Bugün Doğanlar:
1834. Arts and Crafts hareketinin öncülerinden İngiliz tasarımcı, şair ve sosyalist düşünür William Morris.
1897. Bütünsel kişilik yapısına dayalı psikoanaliz yöntemiyle tanınan Viyanalı psilkolog Wilhelm Reich.
1909. Kısa süre içinde gerçekleştirdikleri soygunlarla Amerikan medyasının ilgi odağı haline gelen soyguncu çift Clyde Barrow ve Bonnie Parker.
1921. 1957-58'de dünya şampiyonluğunu elinde tutan Sovyet satranççı Vasiliy Vasilyeviç Smiyslov.
1926. 1997 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi İtalyan öncü oyun yazarı, yönetmen Dario Fo.

Bugün Ölenler:
1905. "Dünya'dan Ay'a Seyahat", "Denizler Altında 20.000 Fersah", "Kaptan Grant'ın Çocukları" isimli eserlerin ve daha birçok bilimkurgu romanının yazarı Jules Verne..
1978. Ankara Cumhuriyet Savcı Yardımcısı Doğan Öz, görevine gitmek üzere otomobiline bindiği sırada uğradığı silahlı saldırıda. 1970'te yılın hukukçusu seçilen Öz'ün cenazesine on binlerce insan katıldı. Daha sonra cinayet zanlısı olarak Milliyetçi Hareket Partili İbrahim Çiftçi yakalandı.
1988. Siyasetçi ve hukuk profesörü Turhan Feyzioğlu Ankara'da

 

[PaSikA]

25 Mart

1807. İngiltere Parlamentosu köle ticaretini yasakladı.
1929. İtalya'da faşist yönetim genel seçimlerde oyların yüzde 99'unu kendilerinin aldıklarını açıkladı.
1936. Saatlerin doğru olarak ayarlanabilmesi için İstanbul Rasathanesi'nce hazırlanan iki bildiriyi Bakanlar Kurulu onayladı.
1950. Türk Hava Yolları'na ait bir yolcu uçağı Ankara'da düştü, 15 kişi öldü.
1951. Milli Eğitim Bakanı Tevfik İleri, solcu öğretmenlerin tasfiyesinin sürdüğünü açıkladı.
1957. Roma'da bir araya gelen Fransa, Almanya, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg, Avrupa Ortak Pazarı'nın kurulmasına ilişkin Roma Antlaşması'nı imzaladı.
1959. Necip Fazıl Kısakürek, Büyük Doğu dergisinde yayımlanan "Menderes'in Kalesi" başlıklı yazısında Fuad Köprülü'ye yayın yoluyla hakaret ettiği iddiasıyla açılan davada bir yıl hapse mahkum oldu. Büyük Doğu dergisi de bir ay süreyle kapatıldı.
1960. Güney Afrika'da Johannesburg'da tüm siyah politik örgütler feshedildi.
1961. Adalet Bakanlığı idam cezalarının cezaevi bahçelerinde infaz olunması hakkında karar aldı.
1968. Şair Metin Demirtaş Türk Solu dergisinde yayımlanan "Guevara" adlı şiirinde komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle tutuklandı.
1972. Cumhuriyet Halk Partisi, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkında verilen ve Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay tarafından onaylanan idam kararlarının iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. İnfaz savcılığı dosyayı Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı'na gönderdi. Üç gün sonra Ankara Sıkıyönetim Mahkemesi idamların infazına karar verdi.
1975. Suudi Arabistan Kralı Faysal, yeğeni prens Faysal tarafından Riyad'da öldürüldü.
1982. Ankara Sıkıyönetim Savcılığı halkevleri hakkında kapatılma istemiyle dava açtı.
Aynı gün tutuklu İsmail Beşikçi, cezaevinden yazdığı bir mektup nedeniyle 10 yıl ceza aldı.
1984. Yerel seçimler yapıldı. Anavatan Partisi (ANAP) yüzde 41,5 oy oranı ile 54 ilde belediye başkanlığı aldı. Sosyal Demokrat Parti (SODEP) yüzde 23,4 oy oranı ile ikinci, Doğru Yol Partisi (DYP) yüzde 13,2 oy oranı ile seçimlerden üçüncü parti olarak çıktı. İlk kez seçime katılan Refah Partisi (RP) yüzde 4,4 oy oranıyla sonuncu parti oldu.
1986. 14. Strasbourg Film Festivali'nde Muammer Özer'in "Bir Avuç Cennet" ve Ali Özgentürk'ün "Bekçi" isimli filmleri ikinciliği paylaştı.
Aynı gün, işkence yaptığını itiraf eden polis memuru Sedat Caner ile bu itirafları yayımlayan Nokta dergisine dava açıldı.
1988. İstanbul'daki Metris Askeri Cezaevi'nden 29 tutuklu ve hükümlü kaçtı.
1994. Aydın Ortaklar Öğretmen Lisesi'nde evci çıkan dört kız öğrenciden birinin, emniyet yetkilileri tarafından yakalanarak bekaret kontrolüne gönderilmesi kadınlar tarafından protesto edildi.
1999. Sırbistan, NATO'ya savaş ilan edip, Birleşmiş Milletler'e bildirince, NATO üyesi Türkiye de bu ülkeyle resmen savaşa girmiş oldu. Türkiye, uzun yıllardan sonra ilk kez bir savaşta resmi taraf oldu.

Bugün Doğanlar:
1867. 20. yüzyılın en büyük vitüözlerinden biri kabul edilen İtalyan orkestra şefi Arturo Toscanini.
1881. Başlıca eserlerindeki Macar havasıyla dikkati çeken besteci, etnomüzikolog, piyanist ve eğitmen Béla Bartók. .
1921. Oynadığı kadın karakterleri canlandırmadaki sıcaklık ve cesaretiyle bilinen Fransız sinema oyuncusu Simone Signoret.
1934. A20. yüzyıl sonlarının kadın kurtuluş hareketinin önce gelen feminist, siyasal eylemci ve yayıncılarından Gloria Steinem.
1947. En önmli İngiliz pop sanatçılarından Sir Elton John.
Bugün Ölenler:
1918. Fransız besteci Claude deBussy.
1976. Yazar Şevket Süreyya Aydemir Ankara'da. Aydemir, Atatürk ve İnönü dönemlerini incelediği "Tek Adam" ve "İkinci Adam" adlı eserleri kendi düşünsel macerasını aktardığı "Suyu Arayan Adam" ve "Toprak Uyanırsa" adlı romanı ile tanınıyor.
1980. Fransız eleştirmen Roland Barthes.

 

[PaSikA]

26 Mart

1924. Darülfünun, Hukuk Fakültesi öğrencileri üç günlük boykot ilan ettiler.
1931. Ölçüler Kanunu Mecliste kabul edildi. Yeni kanunla, okka, endaze gibi eski ölçülerin yerine kilo, gram, metre, litre gibi uluslararası ölçüler kullanılmaya başladı.
1939. 6. milletvekili seçimleri yapıldı. 1935 seçimlerinden sonra oluşan beşinci mecliste 18 kadın vardı. Altıncı meclise ancak 14 kadın seçilebildi.
1942. Naziler Yahudileri Polonya'daki Auschwitz kampına götürmeye başladı.
1959. Akhisar'da çıkan İbret gazetesinin sahibi ve yazı işleri müdürü Mustafa Deral, yayım yoluyla hakaretten 10 ay hapis cezasına hüküm giydi.
1969. Adalet Partisi Malatya Milletvekili Hamit Fendoğlu namı diğer Hamido, partiden ihraç edildi.
1971. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, 12 Mart muhtırasıyla istifa eden Süleyman Demirel'in yerine Başbakanlığa atanan Nihat Erim'in yeni kabinesini onayladı. Profesör Türkan Akyol ilk kez bir kadın bakan olarak parlamento dışından hükümet üyesi oldu.
1975. Türkiye'ye sığınmak isteyen Iraklı Kürtlere izin verilmedi.
1981. Sosyal Güvenlik Eski Bakanı Hilmi İşgüzar ve 15 sanık Yüce Divan'da yargılanmaya başladı. Yüce Divan Hilmi İşgüzar'ı 27 Mart'ta tutukladı.
1982. Bir işçi, bir kilo et satın almak için 14 saat çalışmak zorundaydı.
1986. Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarına gümrük kapılarında oy kullanma hakkı tanıyan düzenleme Mecliste kabul edildi.
1989. Yerel seçimler yapıldı.İstanbul, Ankara, İzmir belediye başkanlıklarını kazanan Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) yüzde 28,7 oy oranıyla birinci, yüzde 25,1 oy oranıyla Doğru Yol Partisi (DYP) ikinci, yüzde 21,8 oy oranıyla Anavatan Partisi (ANAP) üçüncü parti oldu. Refah Partisi (RP) yüzde 9,8, Demokratik Sol Parti (DSP) yüzde 9,0, Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP) yüzde 4,1 oy aldı.
1994. Yerel seçimlerde Doğru Yol Partisi (DYP) yüzde 21,4 oy oranıyla birinci, Anavatan Partisi (ANAP) yüzde 21 oy oranıyla ikici, Refah Partisi (RP) oy patlaması yaparak yüzde 19,1 oy oranıyla üçüncü parti oldu. İstanbul'daki büyükşehir belediye başkanlığını Refah Partisi'ndan Recep Tayyip Erdoğan, Ankara'da ise yine aynı partiden Melih Gökçek kazandı. Önceki yerel seçimlerin galibi Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) büyük bir seçim yenilgisine uğradı.
1995. Aynı gün, Yozgat Sorgun'da özel bir şirkete ait kömür ocağında grizu patlaması sonucu 37 işçi öldü, 10 işçi yaralandı.

Bugün Doğanlar:
1877. Siyasal düşünceleri yüzünden hapse düştükten sonra hapisane reformu için gösterdiği çabalarla bilinen Amerikalı sosyalist Kate Richards O'Hare Cunningham.
1911. Amerikalı oyun yazarı Tennessee Williams.
1893. 40 yıl boyunca önderi olduğu İtalyan Komünist Partisini Avrupa'nın en büyük Komünist Partisi yapan devrimci Palmiro Togliatti.
Bugün Ölenler:
1827. Alman besteci Ludwig van Beethoven.
1892. Amerikalı şair Walt Whitman.
1923. Fransız tiyatro oyuncusu Sarah Bernhardt, Paris'te.
1987. Ressam ve grafik sanatçısı İhap Hulusi Görey İstanbul'da. Atatürk'ün emriyle Alfabenin kapağındaki Atatürk'ün karatahtanın başında, yanında manevi kızı Ülkü olduğu halde Latin harfleriyle yazı yazarken görüldüğü kompozisyonu çizen İhap Hulusi Kulüp Rakısı etiketi kompozisyonuna, Tekel, Milli Piyango İdaresi afişlerine de imza atmıştı.
1995. Türk sinemasının "Küçük Hanımefendi"si Belgin Doruk, İstanbul'da.

 

[PaSikA]

27 Mart

Dünya Tiyatrolar Günü. 1978 yılından beri 48 ülkede her yıl 27 Mart Uluslararası Tiyatro Enstitüsü'nün ulusal merkezlerinin öncülüğünde kutlanıyor.

1950. Bizim Köy'ün yazarı Mahmut Makal tutuklandı. Mahmut Makal, köyün ekonomik ve sosyal yapısını kötü gösterdiği gerekçesiyle, hem Cumhuriyet Halk Partisi hem de Demokrat Parti döneminde çeşitli baskılarla karşılaştı.

1955. Dünya Ordulararası Futbol Şampiyonası'nı İtalya'yı 3-2 yenen Türk Ordu Milli Takımı kazandı.

1961. Dünya ve Türkiye dergisindeki yazısından dolayı tutuklu bulunan Prof. Ali Fuat Başgil tahliye edildi.

1969. Koç Holding'e ait Aygaz tankeri Ege denizinde alabora oldu, 15 kişilik mürettebattan 1 kişi kurtulabildi.

1972. Türkiye Halk Kurtuluş Partisi- Cephesi lideri Mahir Çayan ve arkadaşları Ünye Radar Üssü'nden 3 İngiliz teknisyeni kaçırdı.

Aynı gün Yılmaz Güney gözaltına alındı.

1974. Türk Yükseltme Cemiyeti'nin adı "Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Derneği" olarak değiştirildi.

1976. Dışişleri Bakanı Çağlayangil ile ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger Washington'da Savunma İşbirliği Anlaşması'nı imzaladı. Bu anlaşmaya göre, Türkiye üslere izin verecek, Amerika Birleşik Devletleri de buna karşılık Türkiye'ye 4 yıl için 15 milyar lira verecekti.

1977. Kanarya Adaları'nda iki jumbo jetin yerde çarpışması sonucu 574 kişi hayatını kaybetti.

1982. İki kişiyi öldürmekten hükümlü sağ görüşlü Fikri Arıkan'ın idam cezası Ankara'da infaz edildi.

1986. Hayali mobilya davasından 10 yıldır yargılanan Yahya Demirel tahliye oldu. Yahya Demirel cezaevinden çıkınca ilk iş olarak amcası Süleyman Demirel'i ziyaret edip elini öptü.

1991. İstanbul Valiliği memur sendikalarını mühürletti. Bu olayı protesto eden 2000 kişilik memur grubuna polis müdahale etti, 6 kişi yaralandı.

1995. ABD Büyükelçiliği Uyuşturucuyla Mücadele Birimi, Özelleştirme Yüksek Kurulu'nu, HAVAŞ ihalesine katılan Kumarhaneler Kralı Ömer Lütfü Topal'ın uyuşturucu bağlantısı olduğu konusunda uyardı.

1997. Polisin cep telefonlarını dinlemek üzere 6 santrale dinleme sistemleri yerleştirdiği ileri sürüldü.

2000. Alaattin Çakıcı'nın adamları Karagümrük'te, Nuri Ergin'in ağabeyi Nejat Ergin'in başkanlığını yaptığı Öz Karagümrüklüler Derneği yerine Fatih Karagümrük Spor Kulübü Lokali'ni bastı. Olayda hiçbir şeyden haberi olamayan 16 kişi yaralandı.



Bugün Doğanlar:

1824. Kadınların oy hakkı mücadelesinin öncülerinden Amerikalı eylemci Virginia Louisa Minor.
1871. II. Wilhelm döneminin otoriter toplumsal düzenini eleştiren romanlarıyla ünlü Alman yazar Heinrich Mann.

1886. Uğradığı suikastın ardından Sovyetler Birliğindeki büyük temizliğin başladığı Komünist önder Sergey Mironoviç Kirov.
1889. Çağdaş Türk edebiyatının önde gelen kalemlerinden, 20. yüzyıl Türk toplumsal yaşamına ilişkin gözlemleriyle dikkati çeken, "Yaban" adlı romanıyla ünlü yazar, romancı, politikacı Yakup Kadri Karaosmanoğlu.

1893. Bilgi sosyolojisi kuramıyla bilinen Alman sosyolog Karl Mannheim.

1912. 1976-79 arasında İngiltere Başbakanlığı görevinde bulunan İşçi Partisi önderi James Callaghan.

1924. Amerikalı caz şarkıcısı ve piyanist Sarah Vaughan.

1927. 20. yüzyılın en ünlü çellistlerinden Sovyet orkestra şefi ve piyanist Mstislav Leopoldoviç Rostropoviç.

Bugün Ölenler:

1944. Türk roman ve hikayeciliğinin kurucularından Halit Ziya Uşaklıgil, İstanbul'da. Başyapıtı olarak kabul edilen Aşk-ı Memnu'da bir "yasak aşk"ı psikolojik boyutlarıyla birlikte romantik, fakat gerçekçi bir biçimde anlatan Uşaklıgil'in "Mai ve Siyah" adlı romanında Fransız gerçekçi yazarlarının etkisi vardı.

1987. Ressam Mahmut Cüda İstanbul'da.

 

[PaSikA]

28 Mart

1933. Hitler Yahudileri ve Yahudilere ait mağazaları boykot için emir verdi.

1939. Madrid General Fransisco Franco'nun faşist güçlerinin eline düştü. İspanya İç Savaşı sona erdi.

1944. Adapazarı ve civarında 2,831 kişinin öldüğü büyük bir deprem oldu. Mısır Kralı Faruk deprem felaketzedelerine 1000 Mısır lirası yardımda bulundu.

1946. Juan Peron Arjantin Cumhurbaşkanı oldu.

1961. Anayasa'nın halkoyuna sunulması hakkındaki kanun kabul edildi.

1962. Ekim 1960'da askeri yönetimce görevlerinden uzaklaştırılan 147 öğretim üyesinin görevlerine dönmelerine olanak sağlayan kanun, Millet Meclisi'nde kabul edildi.

1963. 22 Mart'ta sağlık nedenleriyle tahliye edilen eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın serbest bırakılması tepkilere yol açınca cezasının ertelenmesine ilişkin karar kaldırıldı

1965. Amerika Birleşik Devletleri'nde Alabama'da Martin Luther King'in önderliğinde 25 bin kişi sivil haklar için yürüdü.

1966. Nazım Hikmet'in Dört Hapishaneden adlı kitabı toplatıldı. Aynı gün, Kontenjan Senatörü Cevdet Sunay Türkiye'nin 5. cumhurbaşkanı seçildi.

1970. Ege'de şiddetli bir deprem oldu. Kütahya'nın Gediz ilçesinde evlerin yüzde 80'i yıkıldı, 1086 kişi öldü.

1974. Ankara'da Cumhuriyet Savcılığı başrolünde Fransız oyuncu Alain Delon'un oynadığı Yasak Duygular adlı filimin gösterimini müstehcen olduğu gerekçesiyle yasakladı.

1975. Aralarında Sadettin Bilgiç'in de bulunduğu 9 milletvekili 28 Mart 1975 tarihinde, kurulacak Milliyetçi Cephe hükümetine destek vermek için Ferruh Bozbeyli'nin Demokratik Parti'sinden istifa ettiler.

1977. İzmir Buca Cezaevi'nde isyan çıktı, 20 mahkum kaçtı.

1980. Kayseri'nin Develi ilçesine bağlı Ayvazhacı köyünde, sel nedeniyle meydana gelen toprak kayması sonucunda 60 kişi öldü.

1988. Türkiye'de kendisine ilk kez yapay kalp takılan kişi Halit Şahin öldü.

2000. Susurluk davası sanıklarından Özel Tim eski Müdürü İbrahim Şahin geçirdiği trafik kazasında ağır yaralanarak yoğun bakıma alındı.


Bugün Doğanlar:

1862. 1906-32 arasında 11 kez Fransa Başbakanlığı ve 26 kez bakanlık yapan ve Milletler Cemiyetinin kuruluşu için gösterdiği çabalar dolayısıyla 1926 Nobel Barış Ödülü'nü Alman devlet adamı Gustav Stresemann'la paylaşan Aristide Briand.
1936. Toplumsal değişime olan ilgisini romanlarında dışa vuran ve 1990'da Peru Cumhurbaşkanlığı'na aday olan ünlü yazar (Jorge) Mario (Pedro) .Vargas Llosa.


Bugün Ölenler:

1941. İngiliz yazar Virginia Woolf Sussex'te evinin yakınında kendisini Ouse Irmağı'na atarak intihar etti. Cesedi bulunamadı. 1882'de Londra'da doğan Woolf hiç okula gitmemiş, evde eğitim görmüş ama yüzyılın edebiyat dehalarından biri olarak kabul edilmişti. En tanınan romanları arasında Mrs. Dalloway, Dalgalar, Deniz Feneri, Orlando ve Kendine Ait Bir Oda sayılabilir.

1943. Rus besteci Sergey Rahmaninov.

1967. Gazeteci, yazar Ethem İzzet Benice, İstanbul'da.

1969. Amerika Birleşik Devletleri eski başkanlarından General Dwight D. Eisenhower.

1988. Türkiye'de klasik bale eğitiminin temelini atan Lydia Krassa Arzumanova İstanbul'da. Türkiye'de ilk özel bale okulunu kuran Azeri kökenli Sovyetler Birliği yurttaşı Arzumanova sonradan Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlığına geçerek Leyla Arzuman adını almıştı.

1992. Tiyatro sanatçısı Ayberk Çölok.

 

[PaSikA]

29 Mart

1430- Osmanlılar, Selanik ve İyonya'yı fethetti.

1827- Beethoven, Viyana'da 10 bin kişinin katıldığı törenle
toprağa verildi.

1903- Marconi'nin telsiz sistemi aracılığıyla Londra ve
New York arasında düzenli haber akışı başladı.

1919- Batı Afrika'da ve Brezilya'da güneş tutulmasını izleyen
Londra Kraliyet Bilim Derneğinden bilim adamları, Albert
Einstein'ın ''genel rölativite teorisi''ni doğruladı.

1938- Harp Okulu Mahkemesi, Nazım Hikmet'i 28 yıl hapse mahkum etti.

1950- Nazım Hikmet Bursa Cezaevinde açlık grevine başladı.

1956- İlk Türk sinemacılardan Fuat Uzkınay öldü.

1957- Kıbrıs'ta gerginliğin tırmanması üzerine adada sokağa
çıkma yasağı konuldu.

1966- Leonid Brejnev, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci
Sekreterliğine getirildi. Brejnev, ABD'nin Vietnam politikasını
kınadı.

1966- ''Kızıl Tuğ'' ve benzeri tarihi romanlarıyla tanınan yazar
Abdullah Ziya Kozanoğlu öldü.

1968- Türkiye'de ilk böbrek nakli, İstanbul'da Doktor Atıf
Taykurt ve ekibi tarafından gerçekleştirildi.

1979- Uganda'da İdi Amin rejimi askeri darbeyle devrildi. İdi
Amin kaçtı.

1982- ''Carmina Burana''nın Alman bestecisi Carl Orff 87 yaşında
Münih'te öldü.

1984- Şair, yazar İlhami Bekir Tez 78 yaşında öldü.

1989- DYP Siirt Milletvekili Abdülrezzak Ceylan, TBMM'de bir
tartışma sırasında vurularak öldürüldü. ANAP Siirt Milletvekili
İdris Arıkan olayın zanlısı olarak tutuklandı.

1989- Londra'da dünyanın ilk ''tüp beşizler''i doğdu.

1999- Eski TÜSİAD başkanlarından iş adamı Ali Koçman öldü.

2000- ''Mıstık'' olarak tanınan, ünlü karikatürist Mustafa
Eremektar, İstanbul'da öldü.

2004- Romanya, Bulgaristan, Slovenya, Slovakya, Litvanya, Estonya
ve Letonya NATO'nun yeni üyeleri oldu. Yedi ülkenin katılımıyla
NATO'ya üye ülke sayısı yirmi altıya yükseldi.

2005- Muğla yöresinin en ünlü türkülerinden ''Ormancı''nın
kahramanlarından Mustafa Şahbudak (Bay Mustafa) 83 yaşında öldü.

2007- Van'da, Kültür ve Turizm Bakanlığınca restore edilen Akdamar
Adası'ndaki tarihi Ermeni kilisesi, ''Akdamar Anıt Müzesi'' olarak açıldı.