Tarihte Bugün

19 Nisan

1775. Amerikan Devrimi başladı. Sömürgeci İngiliz birlikleri ile bağımsızlık savaşçıları Massachussets eyaletinin Lexington kentinde devrimin ilk çatışmasına girdiler.

1925. Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim'in Milli Bayram olması yasalaştı.

1947. Atlet Şevki Koru, 50. Boston Maratonu'nda yedinci oldu.

1943. Nazilerce istila edilen Polonya başkenti Varşova'daki Yahudilere yönelik temizlik harekatına karşı, Varşova Gettosu Ayaklanması başladı.
1948. Amerika Birleşik Devletleri, yeni bir atom silahını Marshall adasında denedi.

1953. Napoli'deki Dünya Grekoromen Güreş Şampiyonası'nda Türk milli takımı 6. oldu.

1961. 27 Mayıs'tan sonra ilk basın mahkumiyeti. Ahmet Emin Yalman 25 lira ağır para cezasına çarptırıldı.

1965. Fener Patrikhanesi başta olmak üzere, bütün azınlık kurumlarının denetlenmesine karar verildi.

1966. 79 gündür devam eden Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası grevi "halk sağlığını tehlikeye düşürdüğü" gerekçesiyle bir ay ertelendi.

1969. Şair Nazım Hikmet'in oğlu Mehmet Hikmet Ran 32 yıl önce bugün Türkiye'ye gelmek için müracaat etti.

Milliyetçi Hareket Partisi Lideri Alparslan Türkeş, "Doğum kontrolü suikasttır" dedi.

1980. Şarkıcı Ajda Pekkan, Eurovision Şarkı Yarışması'nda Şanar Yurdatapan'ın düzenlediği "Petrol" adlı şarkıyla 16 yarışmacı arasında 15. oldu.

1983. Başrolünü Cüneyt Arkın'ın oynadığı "Yıkılmayan Adam" adlı filmi hakkında komünizm propagandası iddiasıyla dava açıldı.

1984. Avni Dilligil Tiyatro Ödülü'nü Dostlar Tiyatrosu "Galile Galile" oyunuyla aldı. Yıldız Kenter "en iyi kadın oyuncu", Müşfik Kenter "en iyi erkek oyuncu" seçildi.

1995. ABD'nin Oklahoma kentinde bir resmi binaya koyulan bombanın patlaması sonucunda 100'den fazla kişi hayatını kaybetti. Bombayı eski bir asker olan 28 yaşındaki Timothy McVeigh'in yerleştirdiği ortaya çıkarıldı.


Bugün Doğanlar:

1943. Amerikalı caz şarkıcısı Eve Graham.


Bugün Ölenler:

1882. Evrim teorisinin yaratıcısı, İngiliz biyolog Charles Darwin.

1964. Doktor Hafız Cemal 99 yaşında. "Lokman Hekim" adıyla anılan Dr. Hafız Cemal ömrünce halk sağlığı için çalışmış, gazetelerde sürekli makaleler yazmış, sağlık dergileri çıkartmıştı.

1982. Şair, öykücü ve oyun yazarı Sabahattin Kudret Aksal. Pek çok edebiyat ödülünün sahibi olan Aksal'ın en tanınmış yapıtları arasında "Gazoz Ağacı" ve "Yaralı Hayvan" da var.

1999. Mizah yazarı ve karikatürist Tekin Aral . Tekin Aral Ağabeyi Oğuz Aral ile birlikte Türkiye'nin en çok okunan ve tirajları günlük gazetelerinkini geçen Gırgır ve Fırt dergilerini çıkartmış, yeni bir karikatürcüler kuşağının doğuşuna katkıda bulunmuştu.
 
20 Nisan

1841. İlk dedektif romanı "Morg Sokağı Cinayeti" yayımlandı. Edgar Allen Poe'nun Graham's Lady's and Gentleman's Dergisi'nde yayımlanan eseri Parisli Bay C. Auguste Dupin'in seri cinayetleri ortaya çıkarmadaki çözümleyici zekasını betimliyordu. Sonraları ün kazanan Şerlok Holmes öykülerinde olduğu gibi burada da olaylar kahramanın mesai arkadaşının ağzından anlatılıyordu.

1902. Marie ve Pierre Curie Paris'teki laboratuarlarında radyoaktif radyum tuzlarını ayrıştırmayı başardılar.

1939. Nazi lider Adolf Hitler doğum günü kutlaması için Almanya'ya gelen Türk heyetini kabul etti. Heyette Ali Fuat Cebesoy, Falih Rıfkı Atay, Orgeneral Asım Gündüz, Yunus Nadi vardı.

1942. Kız öğrencilerin ipek çorap, topuklu ayakkabı ve kısa etek giymesi ve saçlarını kıvırması yasaklandı. Aynı gün Anadolu Ajansı'nda çalışan Yahudilerin işlerine son verildi.

1962. Dolandırıcılığı ile ünlü "Sülün Osman" cezaevinde "alınteri ile yaşamak" konulu bir konferans verdi.

1965. John Steinbeck'in Bitmeyen Kavga adlı romanın Türkçe çevirisi toplatıldı.

1970. ABD Başkanı Richard Nixon "savaşı Vietnalaştırma süreci" kapsamında Vietnam'dan 150 bin kişilik bir Amerikan gücünün daha geri çekileceğini açıkladı.

1973. Cumhuriyet Halk Partisi cumhuriyetin 50. yılı nedeniyle hazırladığı genel af teklifini Meclis'e verdi.

1978. Kore Hava Yolları uçağı Sovyetler Birliği üzerinde uçarken inişe zorlandı. Murmansk'ın 300 km doğusunda donmuş bir göle yapılan zorunlu iniş sırasında iki kişi öldü ve pek çok kişi yaralandı.

Aynı gün, Kızıl Tugaylar örgütü 16 Mart'ta kaçırdıkları İtalya'nın eski başbakanı Aldo Moro'yu tutuklu arkadaşlarının serbest bırakılmaması halinde öldüreceklerini bildirdi.

1979. Bayındırlık Bakanı Şerafettin Elçi'nin "Ben Kürdüm, Doğu'da Kürtler vardır" demesi Ankara'da sorun yarattı.

1984. "Kürt devleti kurma" girişiminde bulundukları iddiasıyla yargılanan Nurettin Yılmaz ile Şerafettin Elçi beraat etti.

1992. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın Kürtçe televizyon önerisine Başbakan Süleyman Demirel ve Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) yetkilileri karşı çıktı.

1995. Yaşam koşullarını protesto eden kamu çalışanları bütün Türkiye'de iş bıraktılar.

2000. Galatasaray İngiltere'de oynanan arşılaşmada Leeds United futbol takımıyla 2-2 berabere kalarak UEFA Kupası'nda finale çıkan Türkiye'nin ilk takımı oldu.



Bugün Doğanlar:

1889. ABD'li komedyen Harold Lloyd.

1889. Nazi Almanyası'nın lideri Adolf Hitler.

1893. İspanyol sürrealist ressam Joan Miro.


Bugün Ölenler:

1998. Meksikalı yazar Octavio Paz.
 
21 Nisan

1927. İstanbul'da son üç buçuk ayda 180 kişinin intihar ettiği açıklandı.
1939. Hatay, Türk gümrük tarifesine dahil oldu.
1953. Birleşmiş Milletlere ve Kore'ye ait savaş esirlerinin değiş tokuş edilmesi konusunda anlaşmaya varıldı; Türkiye kökenli 7 asker geri alındı.
1954. Nice Konkurhipikleri'nde Yüzbaşı Salih Koç, Başak adlı atıyla şampiyon oldu.
1957. İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları'nın başına Muhsin Ertuğrul getirildi.
1964. Fener Rum Patriği Vekili Emilyanos ve Metropolit Canavaris Türk uyruğundan çıkarılarak sınır dışı edildi. Yunanistan, Kıbrıs'taki askeri birliğini, Birleşmiş Milletler Barış Gücü emrine vermeyi kabul etti.
1966. İstanbul Teknik Üniversitesi gününe katılan Başbakan Demirel'i yuhalayan öğrenciler Adalet Partililer tarafından taşlandı.
1967. Yunanistan'da askeri darbe. Yorgo Papadopulos komutasında ABD tarafından desteklenen "Albaylar Cuntası" yönetime el koydu.
1975. Nobel ilaç fabrikasında, 6'sı kadın 10 işçi ölüm orucuna başladı.
Aynı gün Merkez Bankası'ndaki net döviz rezervlerinin tükendiği açıklandı.
1978. Malatya'da içme suyuna zehir karıştırıldığına ilişkin asılsız söylentinin Milliyetçi Hareket Partisi il başkanına ait özel hastaneden çıktığı anlaşıldı.
1980. Sağmalcılar Cezaevi'ndeki 23 tutuklu , cezaevi aracından kaçtı.
1981. Uluslararası Af Örgütü heyeti, eski Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit'le görüştü.
1982. Boğaz'dan geçişte kılavuz kaptan alma zorunluluğu getirildi.
1983. Budapeşte'de yapılan Avrupa Serbest Güreş Şampiyonası'nda, Reşit Karabacak 82 kiloda şampiyon oldu, 11 yıl aradan sonra, Türkiye'ye altın madalya kazandırdı.
1984. İşkence yaparak bir öğrencinin ölümüne neden olan iki polis, İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi tarafından 6'şar yıl 8'er ay hapis cezasına çarptırıldı.
1989. Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) liderleri Haydar Kutlu ve Nihat Sargın'ın Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nde görülen davasında, duruşmayı izlemeye gelenler, polis tarafından cop ve tekmeyle dağıtıldı.
1990. Anayasa Mahkemesi hükümeti uyardı. Çok sayıda kanun hükmünde kararname çıkartılmasının parlamentonun işlerliğini engelleyebileceği bildirdi.

Bugün Doğanlar:
1816. İngiliz yazar Charlotte Bronte.
1828. Fransız tarihçi Hippolyte Taine.

Bugün Ölenler:
1900. "Tom Sawyer", "Huckleberry Finn" adlı öykülerin yazarı Amerikalı yazar Mark Twain öldü.
1946. Amerikalı matematikçi ve iktisatçı John Maynard Keynes.
1973. Yazar Kemal Tahir. Sanatçı "Yorgun Savaşçı" adlı romanıyla kitabıyla Yunus Nadi, "Devlet Ana" kitabıyla Türk Dil Kurumu ödüllerini almıştı.
 
22 Nisan

Dünya Günü

1924. Demiryolları Genel Müdürlüğü kuruldu.

1925. Ticaret ve Sanayi Odaları Kanunu ve Kadastro Kanunu kabul edildi.

1952. Beşiktaş, Brezilya'nın Corinthians futbol takımını İstanbul'da 1-0 yendi.

1962 . Anayasa Mahkemesi Kanunu kabul edildi. Milli Savunma Bakanlığı, aralarında Yarbay Talat Turan'ın da bulunduğu beş subayın "Genç Komünistler Ordusu" imzalı bildiri dağıttıkları gerekçesiyle gözaltına alındığını açıkladı.

1966. Cumhuriyet gazetesi Adana'da toplatıldı.

1969. Milliyetçi Hareket Partisi yayımladığı bildiride "TRT solcuların elinde bir beyin yıkama aleti haline gelmiştir" dedi.

1972. Bülent Ecevit ordunun demokrasiyi koruma konusundaki çabasını övdü.

Aynı gün, THKO davası sanıkları Nahit Töre ve Osman Bahadır müebbet hapse mahkum oldu.

1976. İsrail Başbakanı Rabin'in eşi bir Amerikan bankasındaki yasa dışı hesabından dolayı hapse girdi. Bunun üzerine Rabin görevinden istifa etti. Şimon Peres görevi devraldı.

1977. Sinema oyuncusu Atıf Kaptan (Terzioğlu) Amman'da film çevirirken öldü.

1979. İbrahim Denizciler, Türk-İş Genel Başkanlığına, Sadık Şide de yeniden genel sekreterliğe seçildi.

1981. Milli Güvenlik Konseyi Başkanı ve Devlet Başkanı Kenan Evren, İngiliz Financial Times gazetesine bir demeç verdi. Türkiye'nin düştüğü kötü duruma parlamenterlerin sebep olduğunu söyledi

1982 . Bakırköy akıl hastanesindeki 86 hasta kötü muamele gördüklerini söyleyerek ayaklandı.

1984. Londra'da Libya elçiliği önünde bir kadın polisin vurulması üzerine, Libyalı diplomatlar elçilik binasında kuşatma altına alındı.

1987. Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) programının Kürtçe'ye çevrilmesini isteyen Turgut Atalay disiplin kuruluna verildi.

1994.Aynı gün, Ruanda'da Hutu ve Tutsi kabileleri arasındaki çatışmalarda son iki hafta içinde 100 bin kişinin öldüğü bildirildi.

1995. Rauf Denktaş, üçüncü kez Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) cumhurbaşkanlığına seçildi.

1997. Bergama köylüleri siyanürlü yöntemle altın arayan şirketin işletme binasını işgal ettiler.
Aynı gün, Peru'nun başkenti Lima'da Japon elçiliğinde dört aydır 72 kişiyi rehin tutan Tupac Amaru gerillalarına karşı operasyon düzenlendi, lider Nestor Carpa dahil 14 gerilla ve bir rehine öldürüldü.

1998. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'a verilen 10 ay hapis cezasının ertelenmesi kabul edilmedi.

1999. Cumhuriyet Halk Partisi Genel başkanı Deniz Baykal, 18 Nisan seçimlerinde partinin aldığı sonuç nedeniyle görevinden istifa etti. Türkiye'de seçim yenilgisinden sonra istifa eden ilk lider oldu.


Bugün Doğanlar:

1899. Amerikalı yazar Valdimir Nabokov.

1904. Amerikalı fizikçi J. Robert Oppenheimer

1924. Rusya'da sosyalist devrimin lideri ve Sovyetler Birliği'nin kurucusu Vladimir İlyiç (Ulyanov) Lenin.


Bugün Ölenler:

1945. Alman ressam Kathe Kollwitz.

1724. Alman filozof Immanuel Kant.
 
23 Nisan

1929. İlk defa 23 Nisan günü, Çocuk Bayramı olarak kutlandı.

1936. Hokkabaz Zati Sungur Kuzey Amerika'dan Türkiye'ye geldi.

1938. Fransa'nın Nice şehrinde yapılan yarışmalarda, Ordu Süvari Ekibi birinci oldu.

1948. II. Dünya Savaşı'ndan beri kapalı tutulan Topkapı Sarayı Müzesi ve İstanbul Arkeoloji Müzesi, törenle halka açıldı.

1953. Kore'de savaşan Türkiyeli subaylara, törenle Amerika Birleşik Devletleri Başkanı'nın bronz yıldız madalyası verildi.

1961. İlk Türkiye Büyük Millet Meclisi binası müze haline getirildi.
Aynı gün yerli yapım "27 Mayıs Treni" ilk seferini yaptı.

1962. Ankara'da Yılanların Öcü filminin gösterildiği sinemada olaylar çıktı. Bir grup, film bittikten sonra, sinemaya maddi zarar verip "kahrolsun komünistler" diye bağırdı.

1969. Robert Kennedy'nin katili Sirhan Bişara Sirhan ölüm cezasına çarptırıldı.

1969. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, "Menfi kişiler ve anarşistler huzuru bozuyor" dedi.

1970. İş Bankası, Ticaret Bakanlığı'na gizli bir rapor verdi. Raporda, devalüasyon halinde bankalarla ihracatçıların korunması isteniyordu.

1972. Eyüp Emniyet Amirliği'nde copla ölüm iddiası için İçişleri Bakanlığı soruşturma açtı.

1975. Sıkıyönetim Komutanlığı, ünlü Rus yazar Maksim Gorki'nin "Ana" adlı romanından uyarlanan aynı adlı oyunu sahneleyen Ankara Sanat Tiyatrosu'nu (AST) kapattı.

1976. İran Hava Yolları'nın İstanbul bürosunda bir patlama oldu. 1'i çocuk 4 kişi yaralandı.

1978. Iğdır'da ülkücüler Cumhuriyet Halk Partililere ait ev ve işyerlerine saldırıp tahrip etti. Türk Hava Yolları'nda Hava-İş sendikasına üye işçiler greve başladı.

1981. Milli Güvenlik Konseyi, eski Gümrük Ve Tekel Bakanı Tuncay Mataracı'nın Yüce Divan'a sevkine karar verdi.

1982. Karısını öldürmekten hükümlü Sabri Altay, Adapazarı'nda idam edildi.

1984. AIDS'e neden olan virüsün bulunduğu bildirildi.

1984. Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) Genel Başkanı Erdal İnönü Turgut Özal'ın hayat felsefesinin dar olduğunu söyledi. Anayasa Mahkemesi'nce iptal edilen, yabancıların Türkiye'de mülk edinmesine olanak sağlayan yasa, 1986 yılında bugün Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.

1987. Atatürk Barış Ödülü'ne Federal Almanya Cumhurbaşkanı Richard von Weizsaecker değer görüldü.

1988. Trablusşam'da bir pazar yerine, patlayıcı yüklü bir kamyon infilak etti. 66 kişi öldü, 125 kişi yaralandı.

1992. Sağlık kontrolü için Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunan Cumhurbaşkanı Turgut Özal'a, prostat kanseri teşhisi kondu.

1992. Meksika'nın Guadalajara şehrinde kanalizasyon sisteminde biriken metan gazının patlaması sonucu 190 kişi öldü, en az 600kişi yaralandı.

1995. Sürgünde Kürt Parlamentosu'na izin veren Hollanda'yı protesto için yurtdışında çalışan 70 bin kadar Türk işçi Lahey'de yürüyüş yaptı.

1996. Çeçenistan'ın Devlet Başkanı Cahar Dudayev'in bir Rus füze saldırısında öldüğü bildirildi.

Bugün Ölenler:

1936. Ortaoyuncu Küçük Kemal.

Bugün Doğanlar:

1564. İngiliz şair ve oyun yazarı William Shakespeare.

1873. Rus müzisyen, piyanist, besteci Sergey Rahmaninoff.
 
24 Nisan

1898. İspanyollar'ın Küba adasının boşaltılması istemini reddederek ABD'ye savaş ilan etmesiyle İspanyol-Amerikan Savaşı başladı..
1916. Patrick Pearse önderliğindeki gizli milliyetçi örgüt İrlanda Cumhuriyetçi Kardeşliği Dublin'de İngiliz egemenliğine karşı Paskalya ayaklanmasını başlattı.
1926. Okul kitaplarının Maarif Bakanlığı'nca bastırılması kararlaştırıldı.
1934. 1 Mayıs törenlerine katılmak için Moskova'ya giden Türk Askeri Uçak Filosu törenle karşılandı.
1940. Basın Yasası'na iki maddeyle "ulusal duyguları inciten, ulusal tarihi saptıran ve ülkenin güvenliği ile ilgili olarak yapılan soruşturmalardan, alınan önlemlerden söz eden" yazılar yazmak yasaklandı.
1946. Ulvi Cemal Erkin'in 1. Senfoni'si Ankara Devlet Konsevatuarı'nda ilk kez seslendirildi.
1946. Şair Yahya Kemal Bayatlı İstanbul'dan milletvekili seçildi.
1955. 29 bağlantısız Afrika ve Asya ülkesinin bir araya geldiği konferans sona erdi; sonuç bildirgesinde sömürgeciliğin ve ırkçılığın son bulması istendi.
Yönetim kurulundan iki üyenin evlenmeye karar vermeleri üzerine Gelibolu'da 1953'te kurulan "Bekarlar Kulübü" dağıldı.
1956. Kilyos ve Yalova'da iki büyük orman yangını oldu.
1959. İsmet İnönü'nün yaptığı bir konuşmanın Başbakan Adnan Menderes'in "şeref ve itibarını kıracak nitelikte" olup olmadığı araştırmak üzere savcılık soruşturma açtı. İnönü'nün dokunulmazlığının kaldırılması istendi.
Mısır Devlet Başkanı Nasır Shell ve Anglo-Egyptian petrol şirketlerini kamulaştırma emri verdi.
1969. Amerika Birleşik Devletleri Vietnam Savaşı'nda ölen askerlerin sayısını açıkladı: 33.641
1974. Başbakan Yardımcısı Necmettin Erbakan "Petrol için özel muamele umuyoruz" diyerek Suudi Arabistan'a gitti.
1975. Milliyetçi Hareket Partili "komandolar" Site öğrenci yurdunu bastılar. Olayı protesto eden öğrencilere polis müdahale etti. 1 kişi öldü, 23 kişi yaralandı, 324 kişi gözaltına alındı.
Aynı gün, 13 üniversite rektörü, başbakandan eğitim güvenliği için tedbir alınmasını istedi.
1976. Korgeneral Cemal Ergin Hava Kuvvetleri Komutanlığına atandı.
1978. Ereğli Kömür İşletmesi'nin Armutçuk üretim bölgesinde grizu patlaması oldu; 17 işçi öldü.
Türk Hava Yolları işçilerinin bir gün once başlayan grevi, "milli güvenlik" gerekçesiyle 1 ay ertelendi.
1980. İstanbul, İzmir, Ağrı, Erzurum ve Kars'ta 1 Mayıs kutlamalarının yasaklandığı açıklandı.
İran'da rehin tutulan 52 Amerikalıyı kurtarmak için girişilen başarısız kurtarma operasyonu, rehineler kurtarılamadan 8 ABD askeri personelinin ölümüyle sonuçlandı.
1981. Haklarında 24 Şubat'ta dava açılan Milli Selamet Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan ve 33 partilinin yargılanmasına Ankara Sıkıyönetim Mahkemesi'nde başladı.
1982. Brüksel'de Türklerin oturduğu bina yangın sonucu çöktü,14 kişi öldü.
1983. Milli Güvenlik Konseyi'nin siyasi partilerin faaliyetlerini yasaklayan kararı kaldırıldı.
1984. Dok Gemi-İş sendikası 12 Eylül 1980 sonrası ilk toplu sözleşme çağrısını 500 işçi adına yaptı.
Şarkıcı Selda Bağcan, "suç olan fiili övdüğü" gerekçesiyle İstanbul Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi tarafından tutuklandı.
Aynı gün, Doçent Dr. Yalçın Küçük "Bir Yeni Cumhuriyet İçin" adlı kitabı nedeniyle aynı mahkeme tarafından 7,5 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı.
1986. Gazeteci ve çevirmen Aydın Emeç İstanbul'da öldü.
1988. İstanbul'da Richter ölçeğine göre 4,8 şiddetinde deprem oldu; mal ve can kaybı olmadı.
1989. İstanbul Televizyonu'nda dublaj sanatçıları iş durdurma eylemine başladı.
Aynı gün, Uluslararası Atatürk Barış Ödülü ölen Japon İmparatoru Hirohito'nun kardeşi Prens Mikala'ya verildi.
1991. Cumhurbaşkanı Turgut Özal, 1 Nisan'da başlayan Türk Hava Yolları çalışanlarının grevinin sona ermemesi durumunda Türk Hava Yollarını kapatabileceklerini söyledi.
1993. Doğru Yol Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel, cumhurbaşkanlığına aday olduğunu açıkladı.
1995. Ruanda'da bir mülteci kampında bulunan 8 bin kişi Tutsilerin hükümetine bağlı birliklerce öldürüldü.
1996. Tansu Çiller'i Yüce Divan'a göndermeyi amaçlayan Refah Partisi'nin TEDAŞ önergesi Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu'nda 179 ret oyuna karşılık 232 oyla kabul edildi.
2000. Koalisyon ortakları, 9 saatlik zirvenin sonunda Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer'in cumhurbaşkanı adayı olmasında uzlaştıklarını kamuoyuna açıkladılar.
İran'da 12 reformcu gazete ve dergi İslam'a ve devrime aykırı yayın yapıp halkı kışkırttıkları gerekçesiyle ikinci bir emre kadar kapatıldı.

Bugün Doğanlar:
1924. Oscar ve Emmy ödülleri sahibi ABD'li sinema oyuncusu Shirley MacLaine (Beatty).
1936. ABD'li sinema oyuncusu Jill Ireland
1942. Oscar, Emmy ve Grammy ödüllü ABD'li sinema oyuncusu ve şarkıcı Barbara (Joan) Streisand.

Bugün Ölenler:
1543. Polonyalı astronom, Güneş Sistemi teorisinin ilk kurucularından Nicholas Copernicus.
1931. Ünlü Robinson Crusoe romanının yazarı İngiliz edebiyatçı Daniel DeFoe.
 
25 Nisan

1719. Robinson Crusoe yayımlandı. Daniel Defoe'nun Robinson Crusoe'nun Yaşamı ve Tuhaf Maceraları adlı romanı bir İskoçyalı gemicinin gerçek öyküsünden yola çıkarak, kazaya uğramış bir gemicinin bir adada 28 yıl boyunca geçirdiği serüveni dile getiriyordu.

1859. Kızıldeniz'le Akdeniz'i birbirine bağlayacak 101 mil uzunluğundaki Süveyş kanalının kazılmasına Mısır'ın Akdeniz'deki kıyı kenti Port Said'de başlandı.

1925. Mareşal Hindenburg, Almanya'nın halk oyuyla seçilen ilk cumhurbaşkanı oldu.

1926. İran'da Rıza Han Pehlevi kendisini şah ilan etti.

1929. "Zabitler ve askeri memurların 25 yaşını ikmal etmeden evlenmemelerine" ilişkin kanun Türkiye Büyük Millet Meclis'inde kabul edildi.

1939. Alman uçak şirketi Lufthansa ile sözleşme imzalandı. 1 Haziran'dan itibaren İstanbul-Berlin seferleri başlayacak.
.
1945. 46 ülkeden gelen delegeler Milletler Cemiyeti'nin yerini alacak olan "Birleşmiş Milletleri" kurmak üzere 56 yıl önce bugün San Fransisco'da bir araya geldi.

1951. İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü, siyasi bildiri yayımladığı gerekçesiyle, Ord. Profesör Dr. Ali Fuat Başgil hakkında 25 Nisan 1951 tarihinde soruşturma başlattı.

1953. Cambridge Üniversitesi'nden iki bilim insanı kalıtsal özellikleri anne ve babadan çocuğa taşıyan molekül yapısını buldular. Bu moleküler yapıya DNA adını verdiler.

1959. CHP'li Kemal Satır'ın İskenderun'da yaptığı konuşmayı yayımladığı için hakkında dava açılan Ulus gazetesi yazı işleri Beyhan Cenkçi 10 ay hapis cezasına mahkum edildi. Ulus gazetesi bir ay süreyle kapatıldı.

1967. "Kadınlar I-ıh derse," oyununun sahnelenmesinin yasaklanması üzerine 11 Nisan'da açlık grevine başlayan sanatçı Lale Oraloğlu ağırlaşarak hastaneye kaldırıldı.

1968. Ses sanatçısı Safiye Ayla 33 yıl önce bugün servetini Türk Eğitim Vakfı'na bağışlayacağını açıkladı.

Andre Malraux'nun Türkçeye çevrilen "Umut" adlı kitabı "komünizm propagandası" yapıldığı gerekçesiyle toplatıldı.

1969. 1000 Türk işçisi Almanya'dan sınır dışı edildi.

1970. İsrail Hava Yolları'nın İstanbul bürosuna bomba atıldı.

1974. Portekiz'de "Karanfil Devrimi", General Antonio Spinola'nın yönettiği askeri ayaklanmayla Salazar'ın faşist diktatörlüğü devrildi.

İtalyan sinema oyuncusu Sophia Loren Türkiye Gazeteciler Sendikası'nın konuğu olarak Türkiye'ye geldi.

1976. Portekiz'de faşist diktatörlük sonrasında yapılan ilk serbest seçimleri Mario Soares liderliğindeki Sosyalist Parti kazandı.

1979. 13 ilde süren sıkıyönetim 2 ay daha uzatıldı ve 6 ilde daha sıkıyönetim ilan edildi.

1980. Profesör Sadun Aren Sıkıyönetimce Ankara'da gözaltına alındı.

1983. Askeri yönetimin hazırladığı ve siyasal faaliyete yurttaş katılımını önemli ölçüde kısıtlayan Siyasi Partiler Kanunu Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

1986. İstanbul Cumhuriyet Savcılığı "muzır neşriyat" kapsamına alınan "Playboy" dergisinin "poşete konulmasına" karar verdi.

1988. Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) Genel Başkanı Erdal İnönü, Anavatan Partisi'nin SHP Genel Merkezine dinleme araçları yerleştirdiğini iddia etti

1989. Yol-İş sendikasına bağlı 120 bin işçi bir saat geç işbaşı yaptı.
Aynı gün, TRT Genel Müdürü Cem Duna Başbakan Turgut Özal'ın isteği üzerine istifa etti.

1990. 6 Nisan'da ölüm orucuna başlayan Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) yöneticileri Haydar Kutlu ve Nihat Sargın ölüm
oruçlarına ara verdiler.

Uzay teteskobu yörüngesine oturtuldu. ABD uzay mekiği Discovery (Keşif) mürettebatı ilk uzay teleskobu Hubble'ı yer çevresinde alçak bir yörüngeye oturtmayı başardı.

1991. 141. ve 142. maddelerin kalkması sonucu Ankara Dev-Genç davası düştü.

2000. Başbakan Bülent Ecevit, Ahmet Necdet Sezer'i cumhurbaşkanlığına aday gösterirken Genelkurmay'a danışmadığını açıkladı. Koalisyon liderleri toplantısında çaresizlik içinde düşünürken Sezer'in isminin gündeme geldiğini belirtti.


Bugün Ölenler.

1941. Atatürk'ün yaveri, Bilecik Milletvekili Salih Bozok.

Bugün Doğanlar:

1599. İngiltere'de mutlakiyetçiliğe karşı ayaklanmanın önderi Lord Oliver Cromwell.

1874. Radyonun mucidi İtalyan fizikçi Guiglielmo Marconi.

1918. Grammy ödülü sahibi ABD'li caz şarkıcısı Ella Fitzgerald .

1940. Oscar ödülü sahibi ABD'li sinema oyuncusu Al Pacino.
 
26 Nisan

1986- Rusya'daki Çernobil nükleer santralinde patlama oldu.

1930- Mecidiyeköy'de likör fabrikası açıldı.
1936- İlk Türk romancılarından Samipaşazade Sezai 76 yaşında
İstanbul'da öldü.
1943- Türk Tiyatrosunun ünlü komiklerinden taklit ustası
Naşit Özcan 57 yaşında İstanbul'da öldü.
1961- Yüksek Seçim Kurulu oluştu.
1986- Rusya'daki Çernobil nükleer santralinde patlama oldu.
7 milyon kişinin zarar gördüğü patlama nedeniyle ortaya çıkan
radyoaktif bulutlardan Türkiye de etkilendi.
1994- Güney Afrika'da ilk çok ırklı seçimler yapıldı. Oyların
yüzde 62'sini alan Nelson Mandela liderliğindeki Afrika Ulusal
Kongresi, seçimlerin galibi oldu.
2005- BM, CHP İstanbul Milletvekili Kemal Derviş'in BM Kalkınma
Programı başkanlığına seçildiğini resmen açıkladı.
2006- 'Haydar Haydar', 'El Vurup Yaremi İncitme Tabip' gibi
türküleriyle tanınan Türk halk müziği sanatçısı Ali Ekber Çiçek
71 yaşında İstanbul'da öldü.
 
27 Nisan



Türkiye'de ilk radyo yayını 27 Nisan 1927'de başladı. Türk Telsiz Telefon A.Ş. adıyla çalışmalarına başlayan özel kuruluş, yayınlarını 1938'de devlet radyosu kurulana kadar sürdürdü. Bilinen ilk radyo yayını, Amerikalı amatörlerin 1906 Noel’inde yaptıkları yayındır. 1920-25 yılları arasında, dünyanın çeşitli ülkelerinde radyo yayıncılığının başlamasından söz edilebilir.

Belgelere bakılırsa, Türkiye’deki ilk radyo yayınının tarihi 6 Mayıs 1927’dir. Ankara Radyosu ise aynı yılın Ekim ayında yayına başlar. Nedir. Bunlardan önce işin hazırlık bölümüne bakmak gerekir ki, bu da 1925 yılına kadar gitmektedir.

O tarihte, “Telsiz Tesisi Hakkında Kanun”çıkarılır. Kanun içeriğinde, Ankara’ya büyük bir telsiz istasyonu ve buna bağlı bir telsiz şebekesi kurulması öngörülmektedir. 1 Mart 1926’da Ankara’da çelik direklerin dikilmesine başlanır. Daha sonra, Türk Telsiz Telefon A.Ş.adıyla kurulacak bir şirket, 8 Eylül 1926’dan itibaren istasyonların işletme hakkını alacaktır. Kurucuları arasında Celal Bayar, Mahmut Soydan ve Falih Rıfkı Atay gibi isimlerin bulunduğu şirketin sermayesi 150.000 liradır. Şirketin gelir kaynakları arasında; “...Radyo ahizesi kullanan kimsenin şirketten ruhsatname alarak yılda ödediği 10 lira, resmi dairelerle hayır müesseselerinden alınan 5 lira, memlekete ithal edilen radyo ahizelerinin fatura bedelinden tahsil olunacak %25 pay..” vardır.

Günlük hayatı renklendiren bu sihirli kutunun, saptanabilen ilk yayın kalıbı da, 1927 yılından:

“Alo alo muhterem samiin, şimdi bugunkü neşriyatımızın muhteviyatını arzediyorum:

19.00 Stüdyo Musiki Heyeti’nden Şevkevza Faslı

19.30 Esham ve Tahvilat Borsası Haberleri

19.40 Telsiz Telefon Orkestrası

20.10 Zahire Borsası Haberleri

20.20 Telsiz Telefon Musiki Heyeti

20.50 Anadolu Ajansı Haberleri

21.00 Telsiz Telefon Orkestrası

21.30 Teganni (Matmazel Apostoldi tarafından)

1929 buhranı, elbette Türkiye’yi de etkileyecektir. Bunun sonucunda, İstanbul ve Ankara’daki yayın merkezleri gezgin bir hale gelecek, Ankara’daki yayın merkezi Sağlık Sokak’taki stüdyo ve Büyük Postane’den sonra Ankara Palas’ın bodrum katına taşınacaktır.

Bu arada radyolar ekonomik bunalımın etkilerini en aza indirmek ve yerli malı kullanımını teşvik etmek amacıyla yayın yaparlar: “...Ey muhterem ahali, kullanın yerli malı / Meşhud olsun bize de zenginliğin cemali / Nasibim eve kalsın, refahımız çoğalsın / Değil midir borcumuz, düşünmek istikbali.”

1936’da, radyoların yönetimi Türk Telsiz Telefon A.Ş.’ye geçer. Abone sayısının düşük olduğu ve şirketin sıkıntıya düştüğü bu dönemin koşullarını Ercüment Behzat Lav’dan dinleyelim: “O görkemli Ankara Palas’ın salonlarında, baloların, kordiplomatiğin ziyafetlerde boy gösterdikleri o salonda, spikerlik, benim deyimimle konuşmanlık yapacağımı sanıyordum. Fakat günün birinde, “haydi bakalım spikerliğe başla”dediler ve beni yer altında, bodrum katında karanlık, basık tavanlı, havasız bir yere sokuverdiler.”

1538 metre üzerinden yayın yapan Ankara Radyosu, bu dönem, 12.30’da açılıyor, 20.30’daki ajans haberleriyle kapanıyordur.

1938’de Ankara’da orta güçte bir verici devreye girer ve Ankara Radyosu dokuz yıl içinde altı kez yer değiştirdikten sonra, aynı yılın 28 Ekim’inde şimdiki binasına kavuşur. Ne acıdır ki, bu mutlu günden 13 gün sonra, yapılan bir duyuru herkesi ağlatacaktır: “Reisicumhur Atatürk’ün umumi hallerinde vehamet, dün gece saat 24.00’de neşredilen tebliğden sonra her an artarak bugün 10 İkinciteşrin(Kasım)1938 Perşembe günü saat 9’u beş geçe Büyük Şefimiz derin koma içinde terk-i hayat etmişlerdir.”

Başka neler oldu:

* 1909 - II. Abdülhamid tahttan indirildi, yerine V. Mehmed tahta geçti.
* 1937 - Adolf Hitler'in İspanya'da ayaklanan Falanjist güçlerin lideri Francisco Franco'ya gönderdiği uçaklar, Guernica'yı bombaladı.
* 1938 - Türkiye ile Yunanistan arasında dostluk antlaşması imzalandı.
* 1940 - Köy Enstitüleri'nin kuruluşuna ilişkin kanun kabul edildi. Köylünün eğitilmesini, kalkınmasını ve toprağa bağlanmasını amaçlayan Köy Enstitüleri, 1946'dan sonra klasik öğretmen okullarına dönüştürüldü.
* 1941 - II. Dünya Savaşı: Alman birlikleri Atina'ya girdi.
* 1960 - Togo, Fransa'dan bağımsızlığını kazandı.
* 1961 - Sierra Leone, İngiltere'den bağımsızlığını kazandı.
* 1994 - Güney Afrika'da siyahi vatandaşların da oy verebildiği ilk demokratik seçimler yapıldı.
* 2007 - Türk Silahlı Kuvvetleri Cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilgili basın açıklaması yaptı. (bkz. 27 Nisan Genelkurmay Başkanlığı Basın Açıklaması)

Bugün doğanlar

* 1495 - Kanuni Sultan Süleyman, Osmanlı padişahı (ö. 1566)
* 1759 - Mary Wollstonecraft, İngiliz yazar (ö. 1797)
* 1822 - Ulysses S. Grant, ABD'nin 18. başkanı (ö. 1885)
* 1857 - Theodor Kittelsen, Norveçli ressam (ö. 1914)
* 1891 - Sergei Prokofiev, Rus besteci (ö. 1953)

Bugün ölenler

* 1521 - Ferdinand Magellan, Portekizli kaşif ve denizci (d. 1480)
* 1882 - Ralph Waldo Emerson, ABD'li yazar ve düşünür (d. 1803)
* 1937 - Antonio Gramsci, İtalyan düşünür, siyasetçi ve Marksist teorisyen (d. 1891)
* 1938 - Edmund Husserl, Alman filozof (d. 1859)
* 1981 - Münir Nurettin Selçuk, Türk ses sanatçısı ve bestecisi (d. 1899)
 
28 Nisan

28/04/1442-(Doğdu)-İngiltere Kralı IV: Edward.
28/04/1758-(Doğdu)-ABD’nin 5. Cumhurbaşkanı James Monroe.
28/04/1813-(Öldü)-Rus Mareşal Mikhayil Illariyonoviç Kutuzov.
28/04/1908-(Doğdu)-Avusturyalı iş adamı ve anti-Nazi direnişçi Oskar Schindler.
28/04/1912-(Doğdu)-Fransız direniş savaşçısı Odette Sansom.
28/04/1924-(Doğdu)-Zambia Başkanı Kenneth Kaunda.
28/04/1936-Mısır’da Kral Fuad’ın beklenmeyen ölümü nedeniyle 16 yaşındaki Prens Faruk kral oldu.
28/04/1941-Aşırı Türkçü bir dergi olan Bozkurt dergisinin çıkışına izin verildi.
28/04/1941-Memurların öğrencilik yapmaları yasaklandı.
28/04/1945-İtalya’nın faşist lideri Benito Mussolini ve sevgilisi Clara Petacci İtalyan partizanları tarafından kurşuna dizildi ve cesetleri bir benzin istasyonunda ayaklarından asılarak teşhir edildi.
28/04/1945-(Öldü)-Benito Mussolini’nin İtalyan sevgilisi Clara Petacci, kurşuna dizilerek.
28/04/1945-(Öldü)-İtalya’nın faşist diktatörü Benito Mussolini, kurşuna dizilerek.
28/04/1954-(Öldü)-Fransız işçi lideri, Nobel Barış Ödülü sahibi Léon Jouhaux.
28/04/1956-İstanbul İşçi Sendikaları Birliği Kongresi toplandı. İşçiler “Grevsiz sendikalar, cereyansız ampul gibidir ” dedi.
28/04/1960-İstanbul Üniversitesi öğrencileri, üniversite Merkez binasında hükümet aleyhine gösteri yaptı. Güvenlik güçleri, gösterilere müdahale etti. Güvenlik güçlerinin üniversiteden ayrılmasını isteyen rektör Sıddık Sami Onar , tartaklanarak Emniyet Müdürlüğü’ne götürüldü. Gösterilerde, Orman Fakültesi öğrencisi Turan Emeksiz öldü. Ankara ve İstanbul’da sıkıyönetim ilan edildi.
28/04/1963-Topraksız köylüler, Adana’da gösteri yürüyüşü yaptılar.
28/04/1966-Genelkurmay Başkanı Cemal Tural, bir genelgeyle “Komünizmle Mücadele Metodları” kitabının askeri okullar ders programı içine alınacağını açıkladı.
28/04/1967-Bilirkişi raporuyla müstehcen olmadığı belirlenen “Kadınlar I-ıh Derse” oyunu, Oraloğlu Tiyatrosu’nda yeniden sahnelenmeye başladı.
28/04/1969-Fransa’da yapılan referandumda “hayır” oylarının fazla çıkması üzerine devlet başkanı De Gaulle istifa etti.
28/04/1971-Sıkıyönetim Türkiye Büyük Millet Meclis’inde kabul edildi. Cumhuriyet ve Akşam gazeteleri 10 gün süreyle kapatıldı.
28/04/1972-Televizyon programlarının seyredilir hale getirilmesi için yerli film gösterilmesi kararı alındı.
28/04/1974-Eski cumhurbaşkanlarından Celal Bayar , demokrasi ile bağdaşmadığı gerekçesiyle, tabii senatörlük önerisini geri çevirdi.
28/04/1975-Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit Erzincan’da taşlı ve silahlı saldırıya uğradı.
28/04/1976-Tiyatro oyuncusu Muammer Karaca İstanbul’da öldü.
28/04/1978-(Öldü)-Afganistan Devlet Başkanı Sardar Mohammed Davud kurşuna dizilerek.
28/04/1979-İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı’nın 1 Mayıs kutlamalarını yasaklama kararına uymayacaklarını açıklayan Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) genel başkanı ve 4 yöneticisi gözaltına alındı.
28/04/1980-Abdi İpekçi’nin katil zanlısı Mehmet Ali Ağca, İstanbul’daki yargılamada, gıyabında idama mahkum oldu.
28/04/1985-Cumhurbaşkanı Kenan Evren “Türkiye’de işkence ve fikir suçu yoktur ” dedi.
28/04/1987-Yaklaşık 5 yıldır süren Barış Derneği Davası sonuçlandı. Askeri mahkeme 12 sanığa 6 ay ile 4 yıl arasında değişen hapis cezaları verirken, Barış Derneğinin kapatılmasını da kararlaştırdı.
28/04/1988-Ermeni örgütü ASALA’nın kurucusu Agop Agopyan Atina’da kimliği belirlenemeyen iki kişi tarafından vurularak öldürüldü .
28/04/1993-Ümraniye çöplüğünde biriken metan gazı patladı. Çöp dağı kayarak on üç gecekondunun üzerine yığıldı. 39 kişi öldü.
28/04/1994-Eski ABD Merkezi Haberalma Teşkilatı [SIZE=+0](CIA) görevlisi Aldrich Ames ABD sırlarını Sovyetler Birliği’ne ve daha sonra da Rusya’ya verdiğini itiraf etti.
28/04/1997-1993’te imzalanan Kimyasal Silahlar Antlaşması yürürlüğe girdi. Rusya, Irak ve Kuzey Kore antlaşmayı imzalamadı.
28/04/1999-PKK lideri Abdullah Öcalan hakkındaki iddianame belli oldu. İdamı istenen Öcalan, hapiste tutulduğu İmralı Adası’nda cam kafeste yargılanacak.
28/04/2002-(Öldü)-Rus general Aleksander Lebed.
28/04/2005-Norveç’te ilk kez bir kadın, erkeğe tecavüz etmekten mahkum edildi. Bergen kentinde görülen davada kadına 9 ay hapis cezası verildi.[/SIZE]
 
Geri
Üst