Tarihte Bugün

[PaSikA]

31 Temmuz

1914. Demokratik sosyalizmin kurucularından Jean Jaures öldürüldü.
1932. Almanya'da 230 milletvekilliği alan Naziler birinci parti oldu.Sosyal demokratlar 133, komünistler 89 milletvekili çıkardılar.
Aynı gün Türkiye Güzeli Keriman Halis Belçika'da Dünya Güzellik Kraliçesi seçildi.
1945. "Sosyal demokrat" ve "Günizm" adlı partileri kurmak isteyenlerin başvurusu reddedildi.
1949. Veliefendi Hipodromu'nda seyirciler at yarışlarına hile karıştığı iddiasıyla hakem kulesini ve tribünleri yaktı.
1952. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) kuruldu. Türk-İş Türkiye'nin ilk sendikal konfederasyonudur.
Üreticiler, ilan edilen üzüm, incir, fındık ve pamuk fiyatlarından memnuniyetleri nedeniyle Başbakan Adnan Menderes'e teşekkür telgrafları çektiler.
1959. Türkiye Avrupa Ekonomik Topluluğu'na (AET) üyelik için resmen başvurdu.
Kısa adı ETA olan Bask Yurdu ve Özgürlüğü örgütü de aynı gün kuruldu.
1962. Paris'te "Türkiye'ye Yardım Kulübü" kuruldu. Dokuz ülkeli konsorsiyum Ortak Pazar ve Avrupa Yatırım Bankası ile işbirliği yapacak.
1964. Amerika Birleşik Devletleri uydusu Ranger 7, Ay yüzeyinin yakından çekilmiş fotoğraflarını yolladı.
1965. Alpaslan Türkeş Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi genel başkanlığına seçildi. Aynı gün, İngiliz televizyonunda sigara reklamları yasaklandı.
1966. Chicago, New York ve Cleveland'da ırkçı gösterilere polis müdahale etti. Sonuç: 6 ölü, 84 yaralı.
1969. Türkiye'de bira sanayiinin gelişmesi nedeniyle Emniyet Müdürlüğü birayı alkollü içki saymamaya karar verdi.
1971. Amerikalı astronotlar Davit Scott ve James Irvin ay yüzeyinde 4 tekerlekli bir araçla gezdiler. Aynı gün, ekonomik nedenlerle Yeni Gazete ile Yeni İstanbul gazeteleri yayın durdurma kararı aldılar.
1972. 154 sanıklı Devrimci Gençlik Dernekleri Federasyonu (Dev-Genç) davası İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi'nde başladı.
1980. Türkiye'nin Atina Büyükelçiliği İdari Ataşesi Galip Özmen ile kızı Neslihan Atina'da silahlı saldırı sonucu öldürüldü.
1983. Sosyal Demokrasi Partisi'nin (SODEP) veto edilen eski genel başkanı Erdal İnönü SODEP'ten milletvekili adayı olacağını açıkladı.
1986. Bazı Sosyal Demokrat Halkçı Partililer hakkında Kürtçe konuştukları gerekçesiyle soruşturma açıldı.
1987. Askeri cezaevi ve tutukevlerindeki baskıları protesto için tutuklu ve hükümlülerin açlık grevleri devam ediyor. Tutuklu ve hükümlü aileleri Adalet Bakanlığı önünde oturma eylemi başlattı.
1990. Bakkallar ve Bayiler Federasyonu kola boykotundan sonra yabancı içki ve sigara satmama kararı aldı.
1986. Gazete promosyonlarına kısıtlama getiren yasa tasarısı Meclis'te kabul edildi.
1998. Dünya Gençleri'nin Bergama Buluşması gerçekleşti ; 25 ülkeden yaklaşık 2 bin genç bir araya geldi.
2000. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer , 9 Eylül Üniversitesi Rektörlüğü'ne Emin Atıcı'yı atadı. Atıcı Yüksek Öğrenim Kurulu listesinde üçüncü sıradaydı.

Bugün Doğanlar:
1912. Monetarist ekonominin kurucusu Milton Friedman.

Bugün Ölenler:
1986. Besteci ve piyanist Franz Lizst.
1990. Sinema oyuncusu Hüseyin Peyda.

 

[PaSikA]

1 Ağustos

1571. Lala Mustafa Paşa Venedik Cumhuriyetine ait Kıbrıs adasını zapt etti.
1929. Yunanistan'da genel grev
1933. İstanbul Üniversitesi kuruldu.
1936. Adolf Hitler Berlin Olimpiyatları'nı açtı.
1942. Almanlar Stalingrad'dan Krasnodar'a uzanan demiryolunu kapattılar.
1947. İstanbul Türk Musikisi Yüksek Sanatkarlar Cemiyeti kuruldu.
1950. Türkiye Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı'na (NATO) başvurdu.
1951. Yabancı Sermaye Yatırımlarını Teşvik Kanunu çıktı.
1957. Kıbrıs Mücadelesi Ulusal Örgütü (EOKA) Kıbrıs Türklerine karşı bir bildiri yayımladı. Bildiri, adanın taksimi durumunda Türk-Yunan savaşı çıkacağını ileri sürdü.
1958. Karikatürist Nehar Tüblek, uluslararası "Altın Hurma" ödülünü kazandı.
1969. Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar, "Türkiye'de sosyalizm, geniş halk kitlelerinin bilinçlenmesi ve seçim yoluyla iktidara gelmeleri sonucunda kurulacaktır" dedi.
Aynı gün, İstanbul'da işçiler Türk Demir Döküm Fabrikasını işgal etti.
1971. Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), kuruldu. Derneğin "Türkiye'nin demokratik ve planlı yoldan kalkınması ve Batı uygarlık seviyesine ulaşmaya hizmet amacıyla kurulduğu" açıklandı.
Aynı gün Çetin Altan gıyabında 1,5 yıl hapse mahkum oldu.
1975. Aralarında Sovyetler Birliği'nin de bulunduğu 35 ülke Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (OSCE) Helsinki Zirvesi'nde, Helsinki Nihai Senedi olarak anılan insan hakları sözleşmesini imzaladı.
1980. Siyasi nedenlerle10 ilde 24 kişi öldürüldü.
1987. Ayetullah Humeyni'nin çağrısıyla Amerika Birleşik Devletleri'ni protesto eden İranlı hacılarla Arabistan polisi çatıştı, 402 kişi öldü.
1989. Açlık grevinin 35. gününde Eskişehir Özel Tip Cezaevi'nden 312 tutuklu ve hükümlü Nazilli ve Aydın cezaevlerine nakledildiler. Nakilde 2 tutuklu öldü, 4 tutuklu yaralandı.

Bugün Doğanlar:
1744. Jean Baptiste Pierre Antoine de Monet Chevalier de Lamarck. Darwin teorisi tarafından çürütülen, sonradan kazanılmış özelliklerin kuşaktan kuşağa geçemeyeceği düşüncesini biyolojiye yerleştirmesiyle tanınan Lamarkizmin kurucusu Fransız biyolog.
1819. Herman Melville. Başyapıtı Moby Dick (1851) ile ünlü, deniz romanlarıyla tanınan Amerikalı kısa öykü yazarı.
Bugün Ölenler:
1982. Gazeteci yazar Kemal Zeki Gençosman.

 

[PaSikA]

4 Ağustos

1870. Kızılhaç Derneği İngiltere'de kuruldu.
1914. İngiltere Almanya'ya savaş ilan etti. 1. Dünya Savaşı sosyalistleri de etkiledi. Savaştan yana tavır alan sosyalist partilerin yarattığı bunalım sonucu II. Enternasyonal dağılma sürecine girdi.
1940. Taksim Gazinosu açıldı. İstanbul Belediyesi'nin açtığı gazinonun amacı halka ucuz eğlence sağlamaktı.
1956. Ulus gazetesi toplatıldı.
1958. Uluslararası Para Fonu, IMF, baskısıyla, Cumhuriyet tarihinin en yüksek devalüasyonu yapıldı. 1 dolar 2 lira 80 kuruştan 9 liraya çıktı. Devalüasyon oranı yüzde 221 idi.
1959. İstanbul'da yumurta büyüklüğünde dolu yağdı; dolu yaralanmalara ve maddi hasara yol açtı.
1961. Yassıada duruşmalarını izleyen yönetmen Elia Kazan, Adnan Menderes'i hasta ve ürkek bulduğunu söyledi.
1966. İstanbul Nuh Çimento Fabrikası kuruldu.
1971. Ortak Pazar'a geçiş protokolü yürürlüğe girdi.
1976. İspanya Kralı Juan Carlos siyasi tutukluların yüzde 90'ını affetti.
1980. Çeşitli illerde 19 kişi öldürüldü. Aynı gün Adana Cezaevi'nden 22 sol görüşlü tutuklunun kaçtığı belirlendi.
1982. 98 sanıklı İstanbul (TKP) Türkiye Komünist Partisi davası başladı.
1983. İtalya'da ilk sosyalist Başbakan Bettino Craxi göreve başladı.
1986. Yargıtay, ameliyatla cinsiyet değiştiren Bülent Ersoy'un erkek olduğuna karar verdi.
Aynı gün, "Türk Kadınını Güçlendirme ve Dayanışma Vakfı"nın "Papatyalar" diye anılan üyeleri İstanbul'da Yıldız Sarayı Hasbahçe'de "Lale Devri"ni canlandırdılar. Vakıf başkanı Semra Özal.
1987. Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü Türkiye'nin İran'a silah satan ülkeler arasında olduğunu ileri sürdü.
1993. Şiirli pul çıkardı. Pulda şair Cahit Sıtkı Tarancı'nın portresi ve Otuz Beş Yaş şiirine yer verildi.
1995. Bergamalılar Almanya'da "Kardeş Şehirler Olimpiyatları"na katıldılar ve Bergama'da siyanürle altın arayacak Eurogold firmasını destekleyen Dresdner Bank'ı protesto ettiler.
1996. Başbakan Necmettin Erbakan, GAP TV'de günde 1-2 saat Kürtçe yayın yapılabileceğini söyledi.
Aynı gün,Yüksek Askeri Şüra Başbakan Necmettin Erbakan başkanlığında toplandı; 13'ü "irticai faaliyette" bulunduğu gerekçesiyle 29 subay ve astsubayı ordudan atma kararı aldı.

Bugün Doğanlar:
1859. 1920 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Norveçli romancı, oyun yazarı ve şair Knut Hamsun. Yüzyıl dönümünün neo-romantik isyanının önderlerinden biri olan yazar romana uç doğalcılığı getirmesiyle bilinir.
1901. Caz tarihinin en büyük trompetçisi Louis Daniel Armstrong.
1926. Ressam Alberto Uderzo'yla birlikte yarattığı çizgi romanı "Asterix"le dünya çapında ün kazanan Fransız yazar René Goscinny.

Bugün Ölenler:
1875. Danimarkalı masal yazarı Hans Christian Andersen.

 

[PaSikA]

6 Temmuz

1915. İngiliz, Avustralya ve Yeni Zelanda askerleri Çanakkale'nin Anafartalar bölgesinde karaya çıktılar.
1923. Türkiye ile Amerika arasında Lozan'da "Suçluların İadesi Antlaşması" imzalandı.
1924. Lozan Antlaşması yürürlüğe girdi.
1932. İlk Venedik Film Festivali başladı.
1945. ABD İlk atom bombasını Japonya'nın Hiroşima kentine attı. 80 bine yakın insan öldü. Bütün kent yok oldu. Zamanla radyoaktivitenin yol açtığı kanserler de dahil ölü sayısı 200 binin üstüne çıktı.
1962. Jamaika 307 yıl İngiliz egemenliğinde yaşadıktan sonra bağımsızlığını kazandı.
1963. Dönemin Bayındırlık Bakanı İlyas Seçkin, "İstanbul'a köprüden önce Metro yapmak gerekir" dedi.
1971. Doların karaborsa fiyatı ilk kez resmi kurun altına düştü.
1975. İstanbul Alibeyköy'deki Sungurlar Fabrikası'nda işçiler direnişe geçti.
1984. Türkiye- Irak ikinci boru hattı kurulması anlaşması imzalandı.
1991. Sırp ve Hırvat liderler koşulsuz ateşkes anlaşmasına vardılar.
1996. Çeçen direnişçiler başkent Grozni'yi ele geçirdiler.

Bugün Doğanlar:
1881. Penisilini bulan İskoç bakteriyolog Alexander Fleming.

Bugün ölenler:
1982. Eski bakanlardan Samet Ağaoğlu, tarihçi Feridun Fazıl Tülbentçi ve gazeteci Faruk Gürtunca.
1991. Eğitimci yazar Kemal Demiray.
1997. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Başkanı Tuncay Artun.

 

[PaSikA]

7 Temmuz

1871. Paris Komünü sonrası Komüncülerin yargılandığı ilk dava başladı. Yargılanmayı bekleyen 36 bin politik tutuklu vardı.
1942. Amerika Birleşik Devletleri Guadalcanal Adasına çıktı.
1944. 39 il merkezinde geceleri karartma başladı ve gece sokağa çıkma yasağı getirildi.
Aynı gün, Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu'nda değişiklik yapıldı ; 16-60 yaş arasındaki erkeklerle 20-45 yaş arasındaki kadınlara hizmet yükümlülüğü getirildi, seferberlik halinde tüm ulaştırma araçlarına el konulacak.
1953. Türkiye ve İngiltere arasında imzalanan anlaşmaya göre; Türkiye, İngiltere'ye olan 240 milyon lira kredi borcunu ödemeyecek.
1954. Millet gazetesi sahibi Fuat Arna, bir yazısında Başbakan Adnan Menderes'e hakaret ettiği gerekçesiyle tutuklandı.
1960. Küba lideri Fidel Castro Amerika'nın ekonomik saldırganlığına misilleme yaptı; Küba'daki Amerikan mallarını kamulaştırdı.
1964. Vietnamlıların "Amerikan Savaşı" dediği Vietnam savaşı başladı. Amerika Birleşik Devletleri Kongresi Başkan'a Vietnam'a asker yollama yetkisi verdi. ABD Kuzey Vietnam'a karşı eyleme geçti. Başkan Lyndon Johnson Kuzey Vietnam'da komünist rejime karşı bütün önlemlerin alınacağını söyledi.
1973. Ereğli Demir ve Çelik Fabrikası'nda hem grev, hem de lokavt ilan edildi.
1982. İki ASALA militanı Ankara Esenboğa Havalimanı'na silahlı baskın düzenledi: 8 ölü, 72 yaralı. Militanlardan biri öldü, diğeri yaralı yakalandı.
1985. Kadıköy Devrimci- Yol davası sonuçlandı. 11 sanık 2 yıl ile 7,5 yıl arasında hapis cezaları aldı, 21 kişi beraat etti.
1989. Milli Piyango İdaresi "Kazı Kazan" oyununu piyasaya çıkardı.
1990. Türkiye Kerkük-Yumurtalık petrol boru hattını kapattı.
1991. 95 aydın Kürt sorununa ilişkin "Milliyetçiliğin Doğrusu Yoktur" metnini yayınladı.
1993. Başbakan Tansu Çiller greve giden 400 bin işçiye karşı çıktı. Çiller, "Halkın parasını işçiye vermem" dedi.
1997. İstanbul Ümraniye E Tipi Cezaevi'nden 5 sol görüşlü mahkum firar etti.
1999. İki yıl önce bugün, TÜRK-İŞ Genel Sekreteri ve Genel Maden -İş Genel Başkanı Şemsi Denizer silahlı saldırı sonucu öldü.


Bugün Doğanlar:
1813. Paulina Kellogg Wright Davis. Kadınların oy hakkı mücadelesinin ilk öncülerinden olan Amerikalı reformcu ve feminist Davis ilk kadın hakları dergilerinden birinin de yayımcısıydı.
1876. Hollandalı casus Mata Hari.
1904. Filistin'deki barış çalışmalarıyla 1950'de Nobel Barış ödülü alan Birleşimiş Milletler Genel sekreteri Amerikalı siyah diplomat Ralph Bunche 1904'de bugün doğdu.
1932. Abebe Bikila. Roma'daki 1960 Olimpiyat Oyunlarında çıplak ayakla koşarak altın madalya kazanan ve gayri resmi maraton dünya rekorunun da sahibi olan Bikila 1964 Tokyo Olimpiyatlarında da kendi rekorunu kırarak birinci olmuştu. Bikila iki olimpiyatta maratonu kazanan tek atlet.

Bugün Ölenler:
1900. Alman sosyal demokrasisinin kurucularından Wilhelm Liebknecht .
1941. Hintli şair Rabindranath Tagore.
1957. Amerikalı komedyen Oliver Hardy.
1962. Besteci Neveser Kökteş
1984. Fotoğraf sanatçısı Baha Gelenbevi.

 

[PaSikA]

8 Ağustos

1925. Amerika Birleşik Devletleri'nde siyah düşmanı Klu Klux Klan'ın ilk kongresi yapıldı.
1928. İstanbul'da Taksim Cumhuriyet Anıtı açıldı. Açılışa 30 bini aşkın İstanbullu katıldı.
1933. Küba'da genel grev.
1937. Japonya Pekin'i işgal etti.
1939. 600 Yahudi mülteci taşıyan Parita gemisi İzmir Limanına geldi; Yahudilerin karaya çıkmalarına izin verilmedi.
1949. Türkiye ve Yunanistan Avrupa Konseyi'ne kabul edildi.
1961. Fakir Baykurt'un Onuncu Köy romanı yayımlandı.
1963. Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği ve İngiltere nükleer denemeleri durdurma antlaşması imzaladılar.
1964. Kıbrıslı Rumlar 3 Türk köyünü işgal etti. Türk jetleri Kıbrıs Rum mevzilerini bombaladı. 2 Rum hücumbotu batırıldı. Bir Türk jet uçağı düştü, pilot Cengiz Topel öldü.
Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Richard Nixon seçim öncesi adının karıştığı Watergate Skandalı'ndan yargılanmamak için istifa etmek zorunda kaldı.
1975. Ankara'da bakkallar yürüdü.
1980. Kahramanmaraş katliamı davası sonuçlandı; 22 sanık ölüm cezasına çarptırıldı.
1988. Körfez'de İran - Irak ve Afrika'da Angola - Namibia arasındaki ateşkes sağlandı.
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı'nın İlaç Geliştirme ve Değerlendirme Komisyonu zakkum ekstresinin umutsuz kanser hastaları üzerinde denenmesini kabul etti.
1991. İzmir'de binlerce Metaş işçisi aileleriyle birlikte yürüdü En büyük demir-çelik fabrikalarından biri olan Metaş 16 aydır kapalıydı.
1992. Çorlu'da bir fabrikada metan gazı sıkışması nedeniyle patlama oldu; 29 kişi öldü, 27'si ağır 86 kişi yaralandı.
1995. Türk-İş hükümetle toplu pazarlıkta anlaşamadı. Türk-İş üyesi 600.000 kamu işçisi 1 günlük iş bırakma eylemi yaptı.
1997. Eski Karayolları Genel Müdürü Atalay Coşkunoğlu tutuklandı. Coşkunoğlu haksız kazanç sağlama suçundan 3 yıl hapis cezası almıştı.
2000. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, irticai ve bölücü faaliyetlere karıştığı öne sürülen devlet memurlarını tasfiye etmeye yönelik Kanun Hükmünde Kararnameyi "Hukuk devleti ilkesine aykırı" olduğu gerekçesiyle hükümete iade etti.
Aynı gün Kültür Bakanı İstemihan Talay İstanbul Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü Yekta Kara'yı görevden aldı.
Aynı gün İspanya'da kısa adı ETA olan Bask Yurdu ve Özgürlüğü'nün komutanı Patxi Rementeria, hazırladığı bombanın elinde patlaması sonucu öldü.


Bugün Doğanlar:
1937. "Kramer Karmer'e Karşı", "Yağmur Adam", "Mektepli" filmleriyle ünlü Oscar ödüllü Amerikalı aktör Dustin Hoffman.
Bugün ölenler:
1974. Tiyatro sanatçısı, oyun yazarı İsmail Galip Arcan.
1985. Şair Abdülkadir Bulut.
1998. Yazar Bekir Yıldız.

 

[PaSikA]

26 Ağustos

1071. Sultan Alparslan komutasındaki Selçuklu orduları Malazgirt'te Bizans ordularını yendi. Malazgirt zaferi Türkler'e Anadolu'nun kapısını açtı.
1789. Fransa Meclisi "İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi"ni kabul etti.
.
1920. Amerika Birleşik Devletleri'nde kadınlara oy kullanma hakkı Anayasal güvenceye kavuştu. .
1922. Büyük Taarruz başladı. Baş Komutan Gazi Mustafa Kemal Paşa harekatı bizzat Afyonkarahisar yakınlarındaki Kocatepe'den idare ediyordu.
1924. Türkiye İş Bankası kuruldu.
1926. İttihatçılar davasında 4 idam kararı verildi.
1932. Türkiye'de ilk kez yüzme yarışları yapıldı. Büyükdere'de yapılan yarışmayı İstanbul ekibi kazandı.
1934. Darphane Müdürlüğü yeni basılacak paralar için sanatçılar arasında yarışma açmıştı. Sonuç 26 Ağustos'ta açıklandı. Jüri birincilik ödülünü heykeltıraş Mesrur İzzet Bey'e verdi.
1936. İngiltere'yle yapılan anlaşma sonucu Mısır bağımsızlığına kavuştu.
Aynı gün İngiliz yayın kuruluşu BBC ilk televizyon yayınını gerçekleştirdi.
1937. Kozlu Kömür İşletmeleri devletleştirildi.
1940. 25 Ağustos'ta Alman uçakları Londra'yı bombalamaya başlamıştı. Bir gün sonra, 26 Ağustos'ta İngiliz savaş uçakları Berlin'e karşı saldırıya geçti.
1950. İstanbul'daki Elektrik, Motorlu Taşıt İşçileri Sendikası komünizmi telin mitingi düzenledi.
1969. İsmet İnönü, "Sıhhatim henüz size hizmet edecek kadar verimlidir" dedi ve seçim kampanyasını başlattı. İnönü o sıra 85 yaşındaydı.
Aynı gün Nusret Suman, profesör ünvanını alan ilk heykeltıraş oldu.
1972. TRT ilk yurt dışından naklen yayını Münih Olimpiyatları sırasında gerçekleştirdi.
1978. İngiltere'de yayımlanan The Economist dergisinde, "Türkiye Ortadoğu'nun manavı, kasabı, sütçüsü olursa hem kendisi için, hem de bölge için daha yararlı olacak" dendi.
1979. Genelkurmay Başkanı Kenan Evren, "Türk Silahlı Kuvvetleri, kendi çıkarlarını ülke bütünlüğünün üstünde görenleri bir anda yok edebilecek güce sahiptir" dedi.
1993. Olimpik Milli Futbol Takımı Akdeniz Oyunları Şampiyonu oldu.
Aynı gün, Gazeteciler Cemiyeti'nin adı Türkiye Gazeteciler Cemiyeti olarak değiştirildi.
1997. Siyanürle altın çıkarılmasına karşı mücadele veren 250 Bergamalı Boğaz Köprüsü'nde eylem yaptı.
1999. Pişmanlık Yasası çıktı.

Bugün Doğanlar:
1880. 20. yüzyıl başlarında Fransa'da sanat ve edebiyat alanındaki bütün öncü akımlar içinde yer alan ve şiiri daha önceden bilinmeyen alanlara yöneltişiyle tanınan şair Guillaume Apollinaire.
1885. Ünanimizm olarak bilinen edebiyat akımının kurucusu Fransız romancı, oyun yazarı, ve şair Jules Romains.
1914. Eserlerinde varoluşsal sorgulamayla deneysel yazım tekniklerini birleştiren Arjantinli roman ve kısa öykü yazarı Julio Cortázar.


Bugün ölenler:
1943. Bestekar Bimen Şen.
1968. Ressam Cemal Tollu.
1974. Kıbrıs'taki askeri harekatı izlerken yaralanan gazeteci Adem Yavuz.

 

[PaSikA]

27 Ağustos

1859. Dünyanın ilk petrol kuyusu Amerika Birleşik Devletleri Pennsylvania eyaletinde açıldı.
1925. Mustafa Kemal Paşa ünlü şapka konuşmasını yaptı. "Bunu açık söylemek isterim. Bu serpuşun ismine şapka denir. Redingot gibi, smokin gibi, frak gibi, işte şapkamız"
1928. 15 ülke, Briand-Kellog Paktı'nı imzaladı. Anlaşma savaşı yasadışı sayıyor.
1935. Georgi Dimitrov Komünist Enternasyonal'in başkanı Grigori Zinoviyev'in yerini aldı.
1945. Varisleri Sultan II. Abdülhamit'in miras davasını kazandı. II. Abdülhamit'in mirası 400 milyon dolardı.
1950. İngiliz yayın kuruluşu BBC, dünyadaki ilk denizötesi televizyon yayınını gerçekleştirdi. .
1959. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği uzay aracı Sputnik-3 içinde iki köpekle birlikte uzaya fırlatıldı.
1973. Türkiye-Irak Petrol Boru Hattı Antlaşması imzalandı.
1975. Türkiye Akdeniz Oyunları'nda grekoromende 3 altın madalya aldı.
1979. İrlanda Cumhuriyet Ordusu İRA militanları 2. Dünya savaşı kahramanı İngiliz amiral Lord Luis Mountbatten İrlanda kıyılarında demirli uzaktan kumandalı bir bombayla batırdılar. Yatta bulunan Lord Mountbatten öldü.
Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nde (ODTÜ) jandarma öğrencilere müdahale etti; 450 sol görüşlü öğrenci gözaltına alındı.
Aynı gün Türk Hava Yolları'nın (THY) Frankfurt bürosuna bombalı bir saldırı yapıldı. Olayı Ermeni örgütü ASALA üstlendi.
1982. Türkiye'nin Ottawa Büyükelçiliği Askeri Ataşesi Atilla Altıkat uğradığı silahlı saldırı sonucu öldürüldü.
1988.Haydar Kutlu ve Nihat Sargın'ın işkence nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Komisyonu'na yaptıkları başvuru kabul edildi.
1993. Dünya Güreş Şampiyonası'nda, Sabahattin Öztürk 82 kiloda dünya şampiyonu oldu. Türkiye 23 yıllık aradan sonra güreşte ilk şampiyonluğunu aldı.


Bugün Doğanlar:
1910. Kendisini özellikle Hintli yoksul kadınlara hayır yapmaya adamış olmasıyla bilinen, 1978 Nobel Barış Ödülü sahibi, Arnavutluk doğumlu Katolik rahibe Teresa Ana.


Bugün ölenler:
1937. Serveti-fünun şairlerinden Ali Ekrem Bolayır.
1975. Fenerbahçe'nin eski futbolcusu ve kulüp başkanı İsmet Uluğ.
1979. Ney ustası Aka Gündüz Kutbay.

 

[PaSikA]

28 Ağustos

1930. Edirne'de Türk Cumhuriyet Amele ve Çiftçi Partisi kuruldu. Hükümet partinin faaliyete geçmesine izin vermedi.
1934. Üsküdar-Kadıköy tramvay hattı ilk denemesi yapıldı.
1954. Emekli General Sadık Aldoğan tutuklandı. Gerekçe; Millet gazetesine yazdığı bir yazıda adliyenin manevi kişiliğine hakaret etmek.
1963. Amerika Birleşik Devletleri'nde Güney'den başlayan "Sivil Haklar Yürüyüşü" Washington'da Lincoln anıtı önünde son buldu. Dr. Martin Luther King, alanda 300 bin kişiye hitaben "I have a dream - bir hayalim var-" diye başlayan ünlü konuşmasını yaptı.
1964. Ankara'da 20 bin genç Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçiliği'ne yürüdü, Yunanistan Büyükelçiliği taşlandı.
1970. Türk lirası, 9 Ağustos 1970'de yüzde 66 oranında devalüe edilmişti. 28 Ağustos'ta devalüasyonla ilgili bir iddia ortaya atıldı. Merkez Bankası'nın devalüasyon öncesi bazı kişilere döviz sattığı ileri sürüldü. Bülent Ecevit "hükümet istifayı düşünsün" dedi.
1974. Keban Barajı ve Hidroelektrik Santralı elektrik üretmeye başladı.
1976. Konya Yol-İş grevinde çıkan olayda 18 işçi yaralandı.
1980. Türkiye İsrail'in Kudüs'ü başkent yapmasını protesto etti. Türkiye Kudüs'teki başkonsolosluğunu kapatma kararı aldı.
1982. "Bölücü, ideolojik ve politik" oldukları gerekçesiyle 272 kitabın okullarda bulundurulması yasaklandı. Aynı gün, Talim ve Terbiye Kurulu ilk ve orta okullarda din ve ahlak derslerinin zorunlu olmasını kararlaştırdı.
1987. Ankara Kocatepe Camii'nin açılışını Başbakan Turgut Özal namaz kılarak yaptı.
1994. İstanbul'da yapılan Dünya Güreş Şampiyonası'nda Serbest Güreş Milli Takımı 28 yıl sonra dünya birincisi oldu.
1995. Sırplar Saraybosna'ya havan topu saldırısında bulundular; pazar yerinin isabet alması sonucu 45 kişi öldü, 85 kişi yaralandı.
1999. Af tasarısı Meclis'ten geçti. Cezaevlerindeki 70 bin tutuklu ve hükümlüden 26 bin 500'ü hemen serbest kalacak.
Aynı gün ağır sıklet boksörü Sinan Şamil Sam, Dünya Şampiyonu oldu.


Bugün Doğanlar:
1749. "Faust"un yaratıcısı Alman şair ve oyun yazarı Johan Wolfgang Goethe.
1828. "Savaş ve Barış"ın yaratıcısı Rus yazar Lev Tolstoy.

Bugün Ölenler:
1993. Ressam Ali Avni Çelebi.
1987. Amerikalı film yönetmeni John Huston.
1988. Ressam Eren Eyüboğlu.
1999. Emekli Orgeneral ve feshedilen Milliyetçi Demokrasi Partisi genel başkanı Turgut Sunalp.

 

[PaSikA]

29 Ağustos

1842."Afyon Savaşı"nı sona erdiren Nanking Anlaşması İngiltere ile Çin arasında imzalandı.
1918. Polonya bağımsızlığını ilan etti.
1924. Almanya, müttefiklerce hazırlanan Dawes Planı'nı onayladı. Bu plana göre Almanya savaş tazminatı ödeyecek.
1925. Mustafa Kemal, "Milleti sevk ve idare edenlerin mesnedi ordu olmuştur" dedi.
1928. Mustafa Kemal "Milleti cehaletten kurtarmak için kendi diline uymayan Arap harflerini terk edip Latin esasından Türk harflerini kabul etmekten başka çare yoktur" dedi.
1929. Graff Zeppelin hava gemisi 21 gün süren dünya çevresindeki turunu tamamladı.
1933. Almanya'da Yahudiler toplama kamplarına gönderilmeye başlandı.
1964. İzmir Fuarı'nda Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği ve Mısır pavyonları tahrip edildi; 80 kişi gözaltında.
1976. Süt sığırcılığının geliştirilmesi için Amerika'dan Diyarbakır'a 1 boğa ile 80 inek getirildi.
1980. Genelkurmay Başkanı Kenan Evren sıkıyönetimin kaldırılmasını istedi. Sonraki ay yapılan 12 Eylül askeri darbesiyle devlet başkanı olan Evren 29 Ağustos 1981'de "Ordu her zaman ulusuna yardım edip kışlaya dönmüştür" dedi.
1982. Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 29 Ağustos 1982'de Bilim ve Sosyalizm Yayınları'nın 150 bin kitabına el koydu.
1984. Askeri Yargıtay, Barış Derneği üye ve yöneticileri hakkındaki mahkumiyet kararını bozdu. Sanıkların tahliye talebi ise reddedildi.
Irak ordusunun saldırısından kaçan binlerce Kürt Türkiye sınırına yığıldı.
1994. Yavuz Özkan'ın yönettiği "Bir Sonbahar Hikayesi" filmi İskenderiye 10. Uluslararası Film Festivali'nde en iyi kadın oyuncu, en iyi erkek oyuncu ve en iyi senaryo ödüllerini aldı.
1996. PKK'nin kaçırarak 14 aydır elinde tuttuğu 8 askeri almak için İnsan Hakları Derneği Genel Başkanı Akın Birdal, Refah Partisi Van Milletvekili Fettullah Erbaş ve Mazlum-Der Genel Başkan Yardımcısı İhsan Aslan Kuzey Irak'ta Zap kampına gittiler, askerleri alamadan geri döndüler.
Aynı gün Türkiye İsrail ile ikinci bir askeri anlaşma yaptı.

Bugün Doğanlar:
1915. "Casablanca", "Anastasia" gibi filmleriyle ünlü İsveçli aktris İngrid Bergman. İsveç doğumlu sanatçı, 75. doğum gününde Londra'da öldü.
1923. "Gandi", "Özgürlük Çığlığı" filmleriyle tanınan Oscar ödüllü İngiliz aktör ve yönetmen Richard Attenborough.

Bugün Ölenler:
1993. Tiyatro sanatçısı Oben Güney.