TİTAN
*Melekler Mekanı*
Ülkelerin Yılbaşı Gelenekleri ve Yılbaşı Yemekleri 2013
Bu konu; Ülkelerin Yılbaşı Gelenekleri ve Yılbaşı Yemekleri 2013 hakkında bilgiler vermektedir.
Sevgili melekler, bildiğiniz gibi dünyanın hemen her yerinde bir takvimin bitip yeni bir takvime girildiği gece kutlamalar yapılıyor. Bana sorarsanız bu da insaların sırf kendilerine eğlence olsun diye adet edindikleri birşey. Çünkü tıpkı doğum günleri gibi, bir yıl daha yaşlanmanın ya da bazılarının dediği gibi "yaş almanın" nesi eğlenceli anlamış değilim
Yaşlanıyoruz işte, ötesi var mı Kim neye inanırsa inansın büyük kitlelerin kutladığı, devletlerin bu kutlamalar uğruna para akıttıkları yılbaşı gecelerinde, hangi ülkede ne gibi adetler yerine getirilir, neler yenilir, neler içilir, gazeteci Arman Kırım 'ın dilinden sizlere aktarmak istiyorum..
JAPONYA
Belki de miladi takvim ile ilgili olarak en şenlikli yılbaşı kutlamaları, ağırlıklı Budist ve Şinto olan Japonya'da yapılıyor. 1-3 Ocak arasındaki üç gün, shougatsu adı verilen ve ülkenin en önemli ‘bayramı' kabul edilen günler. Öyle ki, bu üç gün içinde sokakta karşılaştığınız herkese ‘Mutlu yıllar dilerim' (Aki maşite omedetu gozaimasu) diye hitap etmeniz bekleniyor. Şogatsu süresince özel yılbaşı yemekleri hazırlıyorlar ve bunlara ‘osechi ryouri' adı veriyorlar. Bunları ‘jubako' denilen lake kaplı ve kat kat kutular içinde servis ediyorlar. Kutulara giren yemekler rengarenk oluyor ve her bir yiyecek farklı bir anlam ifade ediyor. Örneğin karidesler ‘uzun ömür', tatlı siyah fasulyeler ‘sağlık', ringa balığı (herring) havyarı ‘doğurganlık', teriyaki sosunda hamsiler iyi bir ‘hasat', tatlı kestane ve tatlı patates püresi ise ‘mutluluk' ifade eden yiyecekler olarak kutulara konuyor. Bu yiyecekler de, haliyle, bu ifade ettikleri temennilerin gerçekleşmesi dileğiyle yeni seneye girerken yeniyorlar. Yine bir başka geleneksel yılbaşı yiyeceği, mochi adı verilen pirinç kekleri.
AVUSTRALYA
Japonya'ya nispeten yakın, koskoca bir ülke, bir kıta Avustralya. Ama yılbaşı gelenekleri tamamen farklı. Yeni yıl Avustralya'da yaz gününe denk geldiği için de buranın kutlama ve yeme-içme gelenekleri buna göre gelişmiş. Yılbaşı kutlamaları 31 Aralık geceyarısı başlıyor ve tüm ertesi gün devam ediyor. Bu kutlamaların en büyük özelliği muhteşem gürültü çıkarmak! Bu da maytaplar, havai fişekler, kornalar, ıslıklar, kaynana zırıltıları gibi şeylerle oluyor. Bu adetin kökeni ise Ortaçağ Avrupası'na ve Pagan geleneklerine dayanıyor. Çok tanrılı Ortaçağ kır dinleri olan ‘pagan' inancında, yıl bitimlerinde eski yıldan kalan kötü ruhları kovma amacıyla gürültü çıkarılır ve ateş yakılırmış. Ateş yakma adeti Avrupa'nın bazı yerlerinde, örneğin Orkney Adaları'nda halen devam eden bir yeni yıl geleneği. Muhtemelen mum yakarak yeni yılı karşılama adeti de.
Avustralya'da 1 Ocak günü önemli bir resmi tatil. Tüm vatandaşlar bu günü ‘piknik' veya plajlarda kamp yaparak değerlendirmeyi seçiyor. Bu nedenle de Avustralya'da yılbaşı yemeği denince aklınıza gelmesi gerekenler piknik yemekleri ve mangal.
ÇİN YENİ YILI
Yeni yıl özel yemeklerini kaçıranlar için ikinci bir fırsat oluşturuyor Çin yeni yılı. Ay (lunar) takvimi kullanılan ve her yılın bir hayvan ismi aldığı Çin'de yeni yıl ocak sonu ile şubat ortasında bir tarihe denk geliyor. Bu sene yeni yıl 9 Şubat'ta kutlanacak ve 2005 yılı ‘Horoz' yılı olacak. Çin'de horoz yılları ‘çalışkanlığı' ifade ediyor. Yeni yıl kutlamaları birinci gün başayıp 15 gün sürüyor ve ‘kağıt fener' festivali ile kapanıyor.
Çin'de yeni yıl bir aile birlikteliği geleneği olarak kutlanıyor ve yemekler, yılbaşı kutlamalarında çok önemli bir yer tutuyor. Pek çok yiyecek, Japon geleneklerinde olduğu gibi burada da sembolik anlamlar taşıyor. Örneğin tavuk bütün olarak yeniyor. Bütün olmasının nedeni ise ‘aile birliğini' ifade etmesi. Uzun makarnadan yapılan yemekler uzun yaşamı sembolize ediyor. Hatta geleneklere göre bunları yerken ya da pişirirken kesmek uğursuzluk olarak kabul ediliyor. Görünüş olarak midyeler ‘bulyon'a ve Çin börekleri de altın külçelerine benzedikleri için, her ikisi de ‘sağlığı' sembolize ediyor. Yeni yılda mandalina ve portakallar elden ele geçiriliyor. Çünkü onlara göre mandalina ‘şans'ı, portakal ‘zenginliği' temsil ediyor. Yeni yıl kutlamalarında bu saydıklarımın yanında bütün balık ve kurabiyeler gibi bir dizi özel yiyecek daha hazırlanıp tüketiliyor.
BREZİLYA
Yeni yıla sıcak giren bir başka ülke de Brezilya. Bu ülkenin yeni yıl kutlamaları ve yemekleri de çok hoş özellikler taşıyor. Bir kez, Brezilya kültüründe ve inançlarında mercimek zenginliği ve bereketi ifade eden en önemli gıda maddesi. O nedenle de yeni yılın birinci günü mutlaka ve mutlaka mercimek çorbası ile mercimekli pilav pişiriliyor ve yeniyor. Yeni yılı karşılama kutlamaları içinde ise en ilginci, 31 Aralık gecesi ‘macumba' inancına mensup rahibelerin mavi-beyaz giyinerek Rio de Janeiro'nun İpanema plajında düzenledikleri büyük ‘festa de lemanja' törenleri. Bu törenlerde içi çiçekler, parfümler ve yanan mumlarla doldurulmuş minik kayıklar kıyıdan denize salınarak deniz (su) tanrıçası Lemanja'ya armağan ediliyor. Diğer Riolular ise bembeyaz giysiler içinde Copacabana plajında durmaksızın dans ediyor.
Sevgili melekler, bildiğiniz gibi dünyanın hemen her yerinde bir takvimin bitip yeni bir takvime girildiği gece kutlamalar yapılıyor. Bana sorarsanız bu da insaların sırf kendilerine eğlence olsun diye adet edindikleri birşey. Çünkü tıpkı doğum günleri gibi, bir yıl daha yaşlanmanın ya da bazılarının dediği gibi "yaş almanın" nesi eğlenceli anlamış değilim
Yaşlanıyoruz işte, ötesi var mı Kim neye inanırsa inansın büyük kitlelerin kutladığı, devletlerin bu kutlamalar uğruna para akıttıkları yılbaşı gecelerinde, hangi ülkede ne gibi adetler yerine getirilir, neler yenilir, neler içilir, gazeteci Arman Kırım 'ın dilinden sizlere aktarmak istiyorum..
JAPONYA
Belki de miladi takvim ile ilgili olarak en şenlikli yılbaşı kutlamaları, ağırlıklı Budist ve Şinto olan Japonya'da yapılıyor. 1-3 Ocak arasındaki üç gün, shougatsu adı verilen ve ülkenin en önemli ‘bayramı' kabul edilen günler. Öyle ki, bu üç gün içinde sokakta karşılaştığınız herkese ‘Mutlu yıllar dilerim' (Aki maşite omedetu gozaimasu) diye hitap etmeniz bekleniyor. Şogatsu süresince özel yılbaşı yemekleri hazırlıyorlar ve bunlara ‘osechi ryouri' adı veriyorlar. Bunları ‘jubako' denilen lake kaplı ve kat kat kutular içinde servis ediyorlar. Kutulara giren yemekler rengarenk oluyor ve her bir yiyecek farklı bir anlam ifade ediyor. Örneğin karidesler ‘uzun ömür', tatlı siyah fasulyeler ‘sağlık', ringa balığı (herring) havyarı ‘doğurganlık', teriyaki sosunda hamsiler iyi bir ‘hasat', tatlı kestane ve tatlı patates püresi ise ‘mutluluk' ifade eden yiyecekler olarak kutulara konuyor. Bu yiyecekler de, haliyle, bu ifade ettikleri temennilerin gerçekleşmesi dileğiyle yeni seneye girerken yeniyorlar. Yine bir başka geleneksel yılbaşı yiyeceği, mochi adı verilen pirinç kekleri.
AVUSTRALYA
Japonya'ya nispeten yakın, koskoca bir ülke, bir kıta Avustralya. Ama yılbaşı gelenekleri tamamen farklı. Yeni yıl Avustralya'da yaz gününe denk geldiği için de buranın kutlama ve yeme-içme gelenekleri buna göre gelişmiş. Yılbaşı kutlamaları 31 Aralık geceyarısı başlıyor ve tüm ertesi gün devam ediyor. Bu kutlamaların en büyük özelliği muhteşem gürültü çıkarmak! Bu da maytaplar, havai fişekler, kornalar, ıslıklar, kaynana zırıltıları gibi şeylerle oluyor. Bu adetin kökeni ise Ortaçağ Avrupası'na ve Pagan geleneklerine dayanıyor. Çok tanrılı Ortaçağ kır dinleri olan ‘pagan' inancında, yıl bitimlerinde eski yıldan kalan kötü ruhları kovma amacıyla gürültü çıkarılır ve ateş yakılırmış. Ateş yakma adeti Avrupa'nın bazı yerlerinde, örneğin Orkney Adaları'nda halen devam eden bir yeni yıl geleneği. Muhtemelen mum yakarak yeni yılı karşılama adeti de.
Avustralya'da 1 Ocak günü önemli bir resmi tatil. Tüm vatandaşlar bu günü ‘piknik' veya plajlarda kamp yaparak değerlendirmeyi seçiyor. Bu nedenle de Avustralya'da yılbaşı yemeği denince aklınıza gelmesi gerekenler piknik yemekleri ve mangal.
ÇİN YENİ YILI
Yeni yıl özel yemeklerini kaçıranlar için ikinci bir fırsat oluşturuyor Çin yeni yılı. Ay (lunar) takvimi kullanılan ve her yılın bir hayvan ismi aldığı Çin'de yeni yıl ocak sonu ile şubat ortasında bir tarihe denk geliyor. Bu sene yeni yıl 9 Şubat'ta kutlanacak ve 2005 yılı ‘Horoz' yılı olacak. Çin'de horoz yılları ‘çalışkanlığı' ifade ediyor. Yeni yıl kutlamaları birinci gün başayıp 15 gün sürüyor ve ‘kağıt fener' festivali ile kapanıyor.
Çin'de yeni yıl bir aile birlikteliği geleneği olarak kutlanıyor ve yemekler, yılbaşı kutlamalarında çok önemli bir yer tutuyor. Pek çok yiyecek, Japon geleneklerinde olduğu gibi burada da sembolik anlamlar taşıyor. Örneğin tavuk bütün olarak yeniyor. Bütün olmasının nedeni ise ‘aile birliğini' ifade etmesi. Uzun makarnadan yapılan yemekler uzun yaşamı sembolize ediyor. Hatta geleneklere göre bunları yerken ya da pişirirken kesmek uğursuzluk olarak kabul ediliyor. Görünüş olarak midyeler ‘bulyon'a ve Çin börekleri de altın külçelerine benzedikleri için, her ikisi de ‘sağlığı' sembolize ediyor. Yeni yılda mandalina ve portakallar elden ele geçiriliyor. Çünkü onlara göre mandalina ‘şans'ı, portakal ‘zenginliği' temsil ediyor. Yeni yıl kutlamalarında bu saydıklarımın yanında bütün balık ve kurabiyeler gibi bir dizi özel yiyecek daha hazırlanıp tüketiliyor.
BREZİLYA
Yeni yıla sıcak giren bir başka ülke de Brezilya. Bu ülkenin yeni yıl kutlamaları ve yemekleri de çok hoş özellikler taşıyor. Bir kez, Brezilya kültüründe ve inançlarında mercimek zenginliği ve bereketi ifade eden en önemli gıda maddesi. O nedenle de yeni yılın birinci günü mutlaka ve mutlaka mercimek çorbası ile mercimekli pilav pişiriliyor ve yeniyor. Yeni yılı karşılama kutlamaları içinde ise en ilginci, 31 Aralık gecesi ‘macumba' inancına mensup rahibelerin mavi-beyaz giyinerek Rio de Janeiro'nun İpanema plajında düzenledikleri büyük ‘festa de lemanja' törenleri. Bu törenlerde içi çiçekler, parfümler ve yanan mumlarla doldurulmuş minik kayıklar kıyıdan denize salınarak deniz (su) tanrıçası Lemanja'ya armağan ediliyor. Diğer Riolular ise bembeyaz giysiler içinde Copacabana plajında durmaksızın dans ediyor.
