Uzman SühaN
Administrator
Yumurtalık kisti belirtileri ve tedavisi
Yumurtalık kistlerinin çoğu küçüktür ve belirtilere neden olmaz. Bazıları kendiliğinden geçerler. Bazıları, burkulma, kanama ve patlama nedeniyle belirtilere neden olabilirler. Karında küt bir ağrıya veya ilişki sırasında ağrıya neden olabilirler.
Over kistleri kabaca; habis (malign, kötü huylu) ve selim (benign, iyi huylu) olarak ayrılabilirler. En sık görülen kistler iyi huylu olanlardır.
Yumurtalıklarda bir sorun oluştuğunda belirtiler diğer organlara göre daha azdır. Bu sebeple yumurtalık kistleri büyümelerine rağmen hiçbir belirti vermezler ve ancak rutin kontroller esnasında hekim fark edilirler. Yumurtalık kistleri 25 cm gibi büyük boyutlara ulaşsalar bile hastada karında şişkinlik dışında her hangi bir belirti oluşmayabilir.
Yumurtalık kistlerinin en sık belirtileri:
Adet düzensizlikleri (En sık verdikleri belirtidir) ,
Karında şişlik,
Karın veya kasık ağısı,
Sindirim sitemi bozuklukları (kabızlık, ağrılı dışkılama),
İdrar yolu şikayetleri: sık idrara çıkma gibi
Bazı kistler kanser olabilir. Yumurtalık kanseri riski yaşınız büyüdükçe artar. Yumurtalık kanserinin erken evrelerde sıklıkla hiç belirtisi olmamasına rağmen onun uyarı işaretlerinin farkında olmalısınız:
Yumurtalık kanseri belirtileri
Karnın büyümesi veya şişmesi
Geçmeyen bulantı veya mide yanması
İştah kaybı
Kasık ağrısı
Bu belirtilerden herhangi birine sahipseniz doktorunuza başvurun. Yumurtalık kistleri erken saptanırsa onların neden olduğu problemlerin birçoğu tedavi edilebilir.
Yumurtalık Kisti Teşhisi
Yumurtalık kistleri sıklıkla rutin bir muayene sırasında saptanırlar. Doktorunuz büyümüş bir yumurtalık saptadığında tanıyı doğrulamak için başka tetkikler isteyebilir:
Ultrason: Ses dalgaları kullanarak iç organların görüntüsünün çıkarılıp bunun ekrandan izlenebildiği bir işlem
Laparoskopi: Bir doktorun doğrudan vücudun içine bakmasına olanak tanıyan cerrahi bir işlemdir. Laparoskop (ince bir ışıklı teleskop) üreme organlarını gözlemek için karına yerleştirilir. Laparoskopi, kistinizi tedavi etmek için de kullanılabilir.
Kan testleri: Kandaki maddeleri ölçmek için tetkik yapılır ve tanıyı doğrulamaya yardımcı olur. Böyle bir tetkik, yumurtalık kanseri riskini saptamak için kullanılabilen CA 125’i ölçer.
Bu testlerin bazıları, tedaviyi planlamakta yardımcı olabilecek daha fazla bilgiyi sağlar. Bazıları, sadece yüksek problem riski varsa kullanılabilir.
Yumurtalık Kisti Çeşitleri
Yumurtalık kistleri çocuk doğurma çağındaki kadınlarda oldukça sık görülür. Çoğu kist, adet döngüsü sırasında değişen hormon seviyelerinden ve yumurtalıklardan yumurtaların üretilip salınmasından (yumurtlama) kaynaklanır. Bir kadın bir veya birçok kist geliştirebilir. Yumurtalık kistlerinin büyüklükleri değişkendir (bezelye kadar küçükten greyfurt kadar büyüğe).
Yumurtalık kistlerinin farklı tipleri vardır ve her tip çeşitli belirtilere neden olur. Tüm kistler kanayabilir, patlayabilir, burkulabilir ve ağrıya neden olabilir. Çoğu kist iyi huyludur (kanser değildir). Bununla birlikte, birkaç kist kötü huylu (kanserli) çıkabilir. Bu nedenle, tüm kistlerin doktorunuz tarafından kontrol edilmesi gerekir.
Fonksiyonel (İşlevsel) yumurtalık kisti
Fonksiyonel (işlevsel) kistler en sık görülen yumurtalık kisti çeşididir. Normal yumurtlama sürecinde değişen dokudan gelişir. İki tip işlevsel kist vardır, folikül (yumurta kesesi) kisti ve korpus luteum kisti. Bu kistlerin her ikisi de ya hiç şikayet vermez yada çok az şikayet verir. Bu kistler birkaç ay içinde kaybolurlar.
Dermoid kist
Dermoid kistler deri, kıl, yağ ve diş gibi farklı tiplerde dokulardan meydana gelirler. Her iki yumurtalıkta bulunabilirler. Dermoid kistler sıklıkla küçüktürler ve belirtilere neden olmayabilirler. Bununla birlikte, büyüyüp şikayet verebilirler.
Kistadenom yumurtalık kisti
Kistadenomlar, yumurtalıkların dış yüzeyindeki hücrelerden gelişen kistlerdir. Genellikle iyi huyludurlar fakat problem yaratabilirler. Kistadenomlar çok büyüyebilir ve karın organlarını tahriş edip ağrıya neden olabilirler.
Endometrioma (Çikolata Kisti)
Endometriomalar, rahim döşemesi dokusu yumurtalıklar içinde büyüdüğünde oluşan kistlerdir. Bu yüzden, bu doku hormonlardaki aylık değişikliklere yanıt verir. Doku her ay kanar ve bu da onun yumurtalıkta gittikçe büyüyen bir kist haline gelmesine neden olur. Endometrioma, “çikolata kisti” olarak da bilinir çünkü koyu, kırmızımsı-kahverengi kanla doludur.
Endometrioma, endometriozis olarak bilinen bir hastalığa bağlıdır. Özellikle adet kanaması veya cinsel ilişki sırasında ağrı vardır.
Çoğul yumurtalık kistleri
Düzenli olarak yumurtlamayan kadınlar çoğul kistler geliştirebilirler. Bu, yumurtalıkların büyüyüp birçok küçük kist içerdiği bir bozukluktur. Polikistik yumurtalık sendromu (PCOS) denen bir durumla bağlantılı olabilir. Bu durum, düzensiz adet kanamaları, kısırlık ve vücut tüylerinde artışa neden olur.
Yumurtalık Kisti Tedavisi
Kistiniz hiçbir belirti vermiyorsa doktorunuz onu sadece 1-2 ay izleyebilir. Çoğu fonksiyonel (işlevsel kist) bir veya iki ayda kendiliğinden geçer.
Kistiniz büyük ve şikayet veriyorsa doktorunuz hormon (doğum kontrol hapı) tedavisi veya ameliyat önerebilir. Tedavinin şekli birçok faktöre bağlıdır:
Kistin büyüklük ve tipi
Yaşınız
Şikayetleriniz
Çocuk sahibi olma isteğiniz
Yumurtalık kisti hormon tedavisi (doğum kontrol hapları)
Doktorunuz fonksiyonel (işlevsel) yumurtalık kistlerini tedavi etmek için doğum kontrol hapları reçete edebilir. Doğum kontrol haplarındaki hormonlar yumurtlamayı durdururlar. Bu yumurta keselerinin gelişmesini önler ve dolayısıyla yeni kistlerin oluşmasını durdurur. Doğum kontrol hapları, özellikle sigara içenler ve 35 yaşından büyükler için olmak üzere, her kadın için uygun olmayabilir. Doktorunuz, hormon tedavisinin sizin için uygun olup olmadığına karar vermenize yardımcı olacaktır.
Yumurtalık kisti ameliyatı
Doktorunuz kisti almak için ameliyat önerebilir. Hangi tip tedavinin sizin için en iyisi olduğuna o karar verecektir. Gerekli olan cerrahinin tipi ve büyüklüğü birçok faktöre bağlıdır. Bazen yumurtalık bırakılırken kist alınabilir (kistektomi denir). Bazı vakalarda yumurtalıkların biri veya her ikisinin alınması gerekebilir. Doktorunuz, ameliyat başlayana kadar hangi işlemin gerekli olduğunu bilemeyebilir.
Over kistleri kabaca; habis (malign, kötü huylu) ve selim (benign, iyi huylu) olarak ayrılabilirler. En sık görülen kistler iyi huylu olanlardır.
Yumurtalıklarda bir sorun oluştuğunda belirtiler diğer organlara göre daha azdır. Bu sebeple yumurtalık kistleri büyümelerine rağmen hiçbir belirti vermezler ve ancak rutin kontroller esnasında hekim fark edilirler. Yumurtalık kistleri 25 cm gibi büyük boyutlara ulaşsalar bile hastada karında şişkinlik dışında her hangi bir belirti oluşmayabilir.
Yumurtalık kistlerinin en sık belirtileri:
Adet düzensizlikleri (En sık verdikleri belirtidir) ,
Karında şişlik,
Karın veya kasık ağısı,
Sindirim sitemi bozuklukları (kabızlık, ağrılı dışkılama),
İdrar yolu şikayetleri: sık idrara çıkma gibi
Bazı kistler kanser olabilir. Yumurtalık kanseri riski yaşınız büyüdükçe artar. Yumurtalık kanserinin erken evrelerde sıklıkla hiç belirtisi olmamasına rağmen onun uyarı işaretlerinin farkında olmalısınız:
Yumurtalık kanseri belirtileri
Karnın büyümesi veya şişmesi
Geçmeyen bulantı veya mide yanması
İştah kaybı
Kasık ağrısı
Bu belirtilerden herhangi birine sahipseniz doktorunuza başvurun. Yumurtalık kistleri erken saptanırsa onların neden olduğu problemlerin birçoğu tedavi edilebilir.
Yumurtalık Kisti Teşhisi
Yumurtalık kistleri sıklıkla rutin bir muayene sırasında saptanırlar. Doktorunuz büyümüş bir yumurtalık saptadığında tanıyı doğrulamak için başka tetkikler isteyebilir:
Ultrason: Ses dalgaları kullanarak iç organların görüntüsünün çıkarılıp bunun ekrandan izlenebildiği bir işlem
Laparoskopi: Bir doktorun doğrudan vücudun içine bakmasına olanak tanıyan cerrahi bir işlemdir. Laparoskop (ince bir ışıklı teleskop) üreme organlarını gözlemek için karına yerleştirilir. Laparoskopi, kistinizi tedavi etmek için de kullanılabilir.
Kan testleri: Kandaki maddeleri ölçmek için tetkik yapılır ve tanıyı doğrulamaya yardımcı olur. Böyle bir tetkik, yumurtalık kanseri riskini saptamak için kullanılabilen CA 125’i ölçer.
Bu testlerin bazıları, tedaviyi planlamakta yardımcı olabilecek daha fazla bilgiyi sağlar. Bazıları, sadece yüksek problem riski varsa kullanılabilir.
Yumurtalık Kisti Çeşitleri
Yumurtalık kistleri çocuk doğurma çağındaki kadınlarda oldukça sık görülür. Çoğu kist, adet döngüsü sırasında değişen hormon seviyelerinden ve yumurtalıklardan yumurtaların üretilip salınmasından (yumurtlama) kaynaklanır. Bir kadın bir veya birçok kist geliştirebilir. Yumurtalık kistlerinin büyüklükleri değişkendir (bezelye kadar küçükten greyfurt kadar büyüğe).
Yumurtalık kistlerinin farklı tipleri vardır ve her tip çeşitli belirtilere neden olur. Tüm kistler kanayabilir, patlayabilir, burkulabilir ve ağrıya neden olabilir. Çoğu kist iyi huyludur (kanser değildir). Bununla birlikte, birkaç kist kötü huylu (kanserli) çıkabilir. Bu nedenle, tüm kistlerin doktorunuz tarafından kontrol edilmesi gerekir.
Fonksiyonel (İşlevsel) yumurtalık kisti
Fonksiyonel (işlevsel) kistler en sık görülen yumurtalık kisti çeşididir. Normal yumurtlama sürecinde değişen dokudan gelişir. İki tip işlevsel kist vardır, folikül (yumurta kesesi) kisti ve korpus luteum kisti. Bu kistlerin her ikisi de ya hiç şikayet vermez yada çok az şikayet verir. Bu kistler birkaç ay içinde kaybolurlar.
Dermoid kist
Dermoid kistler deri, kıl, yağ ve diş gibi farklı tiplerde dokulardan meydana gelirler. Her iki yumurtalıkta bulunabilirler. Dermoid kistler sıklıkla küçüktürler ve belirtilere neden olmayabilirler. Bununla birlikte, büyüyüp şikayet verebilirler.
Kistadenom yumurtalık kisti
Kistadenomlar, yumurtalıkların dış yüzeyindeki hücrelerden gelişen kistlerdir. Genellikle iyi huyludurlar fakat problem yaratabilirler. Kistadenomlar çok büyüyebilir ve karın organlarını tahriş edip ağrıya neden olabilirler.
Endometrioma (Çikolata Kisti)
Endometriomalar, rahim döşemesi dokusu yumurtalıklar içinde büyüdüğünde oluşan kistlerdir. Bu yüzden, bu doku hormonlardaki aylık değişikliklere yanıt verir. Doku her ay kanar ve bu da onun yumurtalıkta gittikçe büyüyen bir kist haline gelmesine neden olur. Endometrioma, “çikolata kisti” olarak da bilinir çünkü koyu, kırmızımsı-kahverengi kanla doludur.
Endometrioma, endometriozis olarak bilinen bir hastalığa bağlıdır. Özellikle adet kanaması veya cinsel ilişki sırasında ağrı vardır.
Çoğul yumurtalık kistleri
Düzenli olarak yumurtlamayan kadınlar çoğul kistler geliştirebilirler. Bu, yumurtalıkların büyüyüp birçok küçük kist içerdiği bir bozukluktur. Polikistik yumurtalık sendromu (PCOS) denen bir durumla bağlantılı olabilir. Bu durum, düzensiz adet kanamaları, kısırlık ve vücut tüylerinde artışa neden olur.
Yumurtalık Kisti Tedavisi
Kistiniz hiçbir belirti vermiyorsa doktorunuz onu sadece 1-2 ay izleyebilir. Çoğu fonksiyonel (işlevsel kist) bir veya iki ayda kendiliğinden geçer.
Kistiniz büyük ve şikayet veriyorsa doktorunuz hormon (doğum kontrol hapı) tedavisi veya ameliyat önerebilir. Tedavinin şekli birçok faktöre bağlıdır:
Kistin büyüklük ve tipi
Yaşınız
Şikayetleriniz
Çocuk sahibi olma isteğiniz
Yumurtalık kisti hormon tedavisi (doğum kontrol hapları)
Doktorunuz fonksiyonel (işlevsel) yumurtalık kistlerini tedavi etmek için doğum kontrol hapları reçete edebilir. Doğum kontrol haplarındaki hormonlar yumurtlamayı durdururlar. Bu yumurta keselerinin gelişmesini önler ve dolayısıyla yeni kistlerin oluşmasını durdurur. Doğum kontrol hapları, özellikle sigara içenler ve 35 yaşından büyükler için olmak üzere, her kadın için uygun olmayabilir. Doktorunuz, hormon tedavisinin sizin için uygun olup olmadığına karar vermenize yardımcı olacaktır.
Yumurtalık kisti ameliyatı
Doktorunuz kisti almak için ameliyat önerebilir. Hangi tip tedavinin sizin için en iyisi olduğuna o karar verecektir. Gerekli olan cerrahinin tipi ve büyüklüğü birçok faktöre bağlıdır. Bazen yumurtalık bırakılırken kist alınabilir (kistektomi denir). Bazı vakalarda yumurtalıkların biri veya her ikisinin alınması gerekebilir. Doktorunuz, ameliyat başlayana kadar hangi işlemin gerekli olduğunu bilemeyebilir.
