Zihinsel Engelliler Kimlerdir?
1 .ZİHİNSEL ENGELLİLER
Bu tür engele sahip çocuklar 3 grupta ele alınmaktadır;
A-İleri Derecede zihinsel Engelliler:
Bu çocuklar; klinik bakıma muhtaç, zeka bölümü sürekli olarak 0-25 arasında olup da hayata kesinlikle uyum sağlayamayan ve sağlık kurumlarında devamlı klinik bakıma ihtiyacı olan engellilerdir.
Aileye öneriler
1) İleri derecede zihinsel engelli çocuklarda yaralayıcı davranışlar; saçını çekme.
Kafasını vurma v.b. davranışlar ortaya çıkmaktadır. Bazı uzmanlara göre bunun nedeni çocuğun çevresel ve sosyal uyaranlardan aşırı derecede soyutlanmasıdır. Bu durumda çocuk gereksinim duyduğu ancak çevresinden alamadığı uyaranları kendisi yaratmaktadır. Çocuğun kendine zarar verici bu davranışlarını azaltmak için çocuğa uyarıcı zenginliği sağlayınız.
2) İleri derecede zihinsel engelli çocukların düşük düzeydeki işlevleri nedeniyle
eğitim programlarında öz bakım (tuvalet alışkanlığı, yemek yeme v.b.) dil ve hareket becerilerine daha fazla önem verilmelidir.
3) İleri derecede zihinsel engelli çocuğun basma kalıp ve kendini yaralayıcı
davranışlarını iyileştirmede yaygın olarak davranış değiştirme yöntemi uygulanmaktadır. Davranış değiştirme yönteminde istenilen davranışı arttırmak istenilmeyen davranışları azaltmak yada ortadan kaldırmak için tutarlı olarak pekiştireç yada cezalandırma yöntemleri uygulanmaktadır. Pekiştirme zaman geçirilmeden ve açık bir biçimde yapılmalıdır. Örnek (çocuğa ilgi gösterilmesi gibi sosyal nitelikte bir pekiştireç olabilir.)
4) İleri derecede geri zekalı çocuklar bir defa da pek çok kavramı öğrenemezler.
Bu nedenle kavramlar çocuğa tek tek öğretilmelidir. Bir’ kavram iyice öğrenilmeden diğerine geçilmemelidir.
5) Kısa, basit ve somut komutlara çocuk alıştırılmalıdır. Olumsuzdan daha çok
olumlu ifadeler kullanılmalıdır.
6) Acele ve telaşlı emirler yerine sakin ifadeler kullanılmalıdır.
7) Güven sarsıcı durumlardan (sözlerle, isteklerden) kaçınılmalıdır. Çocuğu
başkalarıyla kıyaslamayın, davranışlarından ötürü eleştirmeyin, şiddete (dayak ) baş vurmayın.
1) İleri derecede zihinsel engelli çocuklarda konuşma bozukluğu, topluma
uyumsuzluk, dikkat v.b. problemleri fazladır. Bu çocuklar aileleri tarafından korunmaya muhtaçtırlar.
2) ileri derecede zihinsel engelli çocuğunuzu dışarıya çıkarmanız, normal
yaşıtlarının ev dışı ortamlarda görerek, yaşayarak öğrendiklerini onun da öğrenmesi için gereklidir. Kendinizi ve çocuğunuzu toplumdan ‘uzak tutmayın.
3) Çocuğunuzda hiçbir değişme gözlemiyorsanız yada hiçbir gelişme
olmadığını düşünüyorsanız, hiçbir yeni beceri öğrenmiyorsa öğretmeniyle, doktoruyla, diğer anne-babalarla görüşün. Böylece aksayan noktayı, problemi bularak onun eğitiminden en fazla yararlanmasını sağlamış olursunuz.
B-Öğretilebilir Düzeyde Zihinsel Engelliler
Zeka bölümü çeşitli ölçeklerde 25-44 arasında olup da sağlık kurumlarıyla işbirliği içerisinde gerçekleştirilebilecek özel eğitim ve rehabilitasyona muhtaç olan engelli çocuklardır
Aileye Öneriler
1) Var olan yeteneklerini en iyi kullanılabilir duruma getiriniz.
2) Öğretilebilir düzeydeki çocuklar görmek ve işitmekten çok yaparak öğrenirler.
Öğrenmede işitme ve görmede önemli olmakla birlikte yaparak öğrenmede daha yararlı sürekli sonuçlar sağlar. Çocuğun evdeki faaliyetlere katkıda bulunmasını sağlayın.( Örneğin, yattığı yatağı düzeltmesi, masaya bardak ve tabak yerleştirmesi v.b.)
3) Öğretilebilir düzeydeki çocuklar başkalarının istediklerini değil, ilgi duydukları
şeyleri öğrenirler.
4) Pratik hayatta kendine yetecek kadar temel beceri ve alışkanlıkları
kazandırmak gerekir. (örneğin, yemek yeme, tuvalet alışkanlığı v.b. kazandırma)
5) Aşırı koruyucu ve kollayıcı tavırlarla bağımsızlıklarının engellenmesini, kötüye
kullanılmasını, İstismar edilmesini önleyici tedbirler almak gerekir.
6) Boş zamanlarını yaralı bir şekilde değerlendirmesini sağlayıcı faaliyetlerde
bulunmasını sağlayın ( Örneğin, televizyon seyretmek, arkadaşlarıyla oyun oynaması v.b.)
7) Her yaşantı her çocuk için ayrı bir anlam taşır Çocukların toplumla
etkileşmesine ve değişik yaşantılarda bulunmasını sağlayın.
8) Güven sarsıcı durumlardan ( sözlerle, isteklerden ) kaçınılmalıdır. Çocuğu
başkalarıyla kıyaslamayın, davranışlarından ötürü eleştirmeyin.
9) Öğrencinin başarılı çalışmaları mutlaka görülmeli, değer verilmeli ve gerekirse
ödüllendirilmeli
Öğretmenlere Öneriler
1) Kısa ve basit konulara çocuk alıştırılmalıdır. Olumsuzdan daha çok olumlu
ifadeler kullanılmalıdır.
2) Acele ve telaşlı emirler yerine sakin ifadeler kullanılmalıdır.
3) Etkinlikler seviyeye uygun, somut ağırlıklı ve basit olmalıdır.
4) Öğrencinin başarılı çalışmaları mutlaka görülmeli, değer verilmeli ve gerekirse
ödüllendirilmelidir. Bu becerilerini daha da geliştirmeleri için desteklenmeli ve aileye gerekli rehberlik yapılmalıdır.
5) Öğretilebilir çocuklar görmek ve işitmekten çok yaparak öğrenirler.
Öğrenmede işitme ve görmede önemli olmakla birlikte yaparak öğrenmede daha yararlı sürekli sonuçlar sağlar. Çocuğun derse katılmasını sağlayıcı etkinliklerde bulunmasını sağlayın. (Örn. sınıfta çocuğa söz hakkı vermek v.b.)
6) Etkinliklere çocuğun gelişim seviyesine uygun araç-gereç ve çalışmalarla baş
lanılmalıdır.
7) Becerilerin kazandırılmasında doğru davranışların verilmesi gerekir.
Çocukların düzgün konuşmasını isteyen öğretmen her şey den evvel kendisi düzgün konuşmalıdır.
8) Öğrencilere gerekli ve yeterli ferdi çalışma alışkanlıklarını kazandırabilmek
için öğretmen başlama, devam, değerlendirmede daima öğrencileri ile birlikte olmalıdır.
C-Eğitilebilir Düzeyde Zihinsel Engelliler
Zeka bölümleri çeşitli ölçeklerle sürekli olarak (45-75) arasında olan engelli çocuklardır. Gerilik derecesine göre (8-12 ) yaş seviyesinde bir zekaya sahip olabilirler.
Aileye Öneriler
1) Eğitilebilir zihinsel engelli Çocuğu bu özrü ile kabullenin,
2) Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklar zeka, akademik başarı, sosyal uyum
yönünden yaşıtlarından geri olduğu için dışlamayınız, küçümsemeyiniz, eleştirmeyiniz, kıyaslamayınız.
3) Eğitilebilir zihinsel engelli çocuktan yapabileceğinden fazla başarı
beklemeyiniz.
4) Eğitilebilir zihinsel engelli çocuğun eğitiminde sabır ve hoşgörü
göstermezseniz, çocuğa destek olmazsanız çocuğun var olan ilgi, yetenek ve İsteğini köreltmiş olursunuz. Çocuğun sorularına basit ve kısa kelimelerle (anlayacağı) şekilde cevap vermeye çalışınız.
5) Çocuğun sosyal ilişkilerini geliştirmesi için arkadaşlarıyla oynamasına. yeni
arkadaşlıklar edinmesine müsaade edin. Evde kapalı kalması Çocuğun sosyal yönünü geriletecektir.
6) Çocuğun temel eğitimi sonrasında, aile çevresinin de kolayca takip
edilebileceği bir iş yerinde meslek edinmesi sağlanabilir.
7) Öğretmenle sıkı diyalog kurulmalı, sınıftaki çalışmaların devamının evde de
sağlanması mümkün olmalı.
8) Çocuğun basit komutlara alışması için evde egzersizler yapılmalıdır.( bardağı
getir’ koltuğa otur / git- gel v.b.)
Öğretmenlere Öneriler
1) Eğitilebilir zihinsel engelli çocuktan kapasitesi üzerinde başarı beklemeyiniz.
2) Okulunda ve sınıfında çocuğa yapabileceği görevler veriniz.(Teneffüslerde
sınıfı koruma, tahta sildirme ve tebeşiri koruma v b.) bu sayede çocuğun kendine olan güveni sağlanmış olur.
3) Eğitilebilir zihinsel engelli çocukların kendilerini ifade etme zorlukları
olduğundan sınıfta onlara daha fazla zaman ayırın ve kendini ifade edebileceği farklı yollan uygulayın ( 0m. basit konuları anlatma, not alma v.b.)
4) Sınıftaki çocukları eğitilebilir zihinsel engelli çocuğun durumundan uygun
şekilde haberdar etmek ve ona karşı olumsuz tutumlar takınmalarını önlemek gerekir.(Bu durum engelli çocuğun sınıfta olmadığı zaman yapılmalı, zihinsel engelli olduğu söylenmemeli, öğrenme problemi olarak tanıtılmalı)
5) Eğitilebilir zihinsel engelli çocuğun kavrama ve anlaması normal çocuklardan
zayıf olduğu için öğretirken somut materyallerden yararlanın.
6) En ufak başarısını ödüllendirin. Bu durum çocuğa çok büyük bir haz verir.
Öğrenmeye teşvik açısından çok önemli bir yer teşkil eder.
Bu tür engele sahip çocuklar 3 grupta ele alınmaktadır;
A-İleri Derecede zihinsel Engelliler:
Bu çocuklar; klinik bakıma muhtaç, zeka bölümü sürekli olarak 0-25 arasında olup da hayata kesinlikle uyum sağlayamayan ve sağlık kurumlarında devamlı klinik bakıma ihtiyacı olan engellilerdir.
Aileye öneriler
1) İleri derecede zihinsel engelli çocuklarda yaralayıcı davranışlar; saçını çekme.
Kafasını vurma v.b. davranışlar ortaya çıkmaktadır. Bazı uzmanlara göre bunun nedeni çocuğun çevresel ve sosyal uyaranlardan aşırı derecede soyutlanmasıdır. Bu durumda çocuk gereksinim duyduğu ancak çevresinden alamadığı uyaranları kendisi yaratmaktadır. Çocuğun kendine zarar verici bu davranışlarını azaltmak için çocuğa uyarıcı zenginliği sağlayınız.
2) İleri derecede zihinsel engelli çocukların düşük düzeydeki işlevleri nedeniyle
eğitim programlarında öz bakım (tuvalet alışkanlığı, yemek yeme v.b.) dil ve hareket becerilerine daha fazla önem verilmelidir.
3) İleri derecede zihinsel engelli çocuğun basma kalıp ve kendini yaralayıcı
davranışlarını iyileştirmede yaygın olarak davranış değiştirme yöntemi uygulanmaktadır. Davranış değiştirme yönteminde istenilen davranışı arttırmak istenilmeyen davranışları azaltmak yada ortadan kaldırmak için tutarlı olarak pekiştireç yada cezalandırma yöntemleri uygulanmaktadır. Pekiştirme zaman geçirilmeden ve açık bir biçimde yapılmalıdır. Örnek (çocuğa ilgi gösterilmesi gibi sosyal nitelikte bir pekiştireç olabilir.)
4) İleri derecede geri zekalı çocuklar bir defa da pek çok kavramı öğrenemezler.
Bu nedenle kavramlar çocuğa tek tek öğretilmelidir. Bir’ kavram iyice öğrenilmeden diğerine geçilmemelidir.
5) Kısa, basit ve somut komutlara çocuk alıştırılmalıdır. Olumsuzdan daha çok
olumlu ifadeler kullanılmalıdır.
6) Acele ve telaşlı emirler yerine sakin ifadeler kullanılmalıdır.
7) Güven sarsıcı durumlardan (sözlerle, isteklerden) kaçınılmalıdır. Çocuğu
başkalarıyla kıyaslamayın, davranışlarından ötürü eleştirmeyin, şiddete (dayak ) baş vurmayın.
1) İleri derecede zihinsel engelli çocuklarda konuşma bozukluğu, topluma
uyumsuzluk, dikkat v.b. problemleri fazladır. Bu çocuklar aileleri tarafından korunmaya muhtaçtırlar.
2) ileri derecede zihinsel engelli çocuğunuzu dışarıya çıkarmanız, normal
yaşıtlarının ev dışı ortamlarda görerek, yaşayarak öğrendiklerini onun da öğrenmesi için gereklidir. Kendinizi ve çocuğunuzu toplumdan ‘uzak tutmayın.
3) Çocuğunuzda hiçbir değişme gözlemiyorsanız yada hiçbir gelişme
olmadığını düşünüyorsanız, hiçbir yeni beceri öğrenmiyorsa öğretmeniyle, doktoruyla, diğer anne-babalarla görüşün. Böylece aksayan noktayı, problemi bularak onun eğitiminden en fazla yararlanmasını sağlamış olursunuz.
B-Öğretilebilir Düzeyde Zihinsel Engelliler
Zeka bölümü çeşitli ölçeklerde 25-44 arasında olup da sağlık kurumlarıyla işbirliği içerisinde gerçekleştirilebilecek özel eğitim ve rehabilitasyona muhtaç olan engelli çocuklardır
Aileye Öneriler
1) Var olan yeteneklerini en iyi kullanılabilir duruma getiriniz.
2) Öğretilebilir düzeydeki çocuklar görmek ve işitmekten çok yaparak öğrenirler.
Öğrenmede işitme ve görmede önemli olmakla birlikte yaparak öğrenmede daha yararlı sürekli sonuçlar sağlar. Çocuğun evdeki faaliyetlere katkıda bulunmasını sağlayın.( Örneğin, yattığı yatağı düzeltmesi, masaya bardak ve tabak yerleştirmesi v.b.)
3) Öğretilebilir düzeydeki çocuklar başkalarının istediklerini değil, ilgi duydukları
şeyleri öğrenirler.
4) Pratik hayatta kendine yetecek kadar temel beceri ve alışkanlıkları
kazandırmak gerekir. (örneğin, yemek yeme, tuvalet alışkanlığı v.b. kazandırma)
5) Aşırı koruyucu ve kollayıcı tavırlarla bağımsızlıklarının engellenmesini, kötüye
kullanılmasını, İstismar edilmesini önleyici tedbirler almak gerekir.
6) Boş zamanlarını yaralı bir şekilde değerlendirmesini sağlayıcı faaliyetlerde
bulunmasını sağlayın ( Örneğin, televizyon seyretmek, arkadaşlarıyla oyun oynaması v.b.)
7) Her yaşantı her çocuk için ayrı bir anlam taşır Çocukların toplumla
etkileşmesine ve değişik yaşantılarda bulunmasını sağlayın.
8) Güven sarsıcı durumlardan ( sözlerle, isteklerden ) kaçınılmalıdır. Çocuğu
başkalarıyla kıyaslamayın, davranışlarından ötürü eleştirmeyin.
9) Öğrencinin başarılı çalışmaları mutlaka görülmeli, değer verilmeli ve gerekirse
ödüllendirilmeli
Öğretmenlere Öneriler
1) Kısa ve basit konulara çocuk alıştırılmalıdır. Olumsuzdan daha çok olumlu
ifadeler kullanılmalıdır.
2) Acele ve telaşlı emirler yerine sakin ifadeler kullanılmalıdır.
3) Etkinlikler seviyeye uygun, somut ağırlıklı ve basit olmalıdır.
4) Öğrencinin başarılı çalışmaları mutlaka görülmeli, değer verilmeli ve gerekirse
ödüllendirilmelidir. Bu becerilerini daha da geliştirmeleri için desteklenmeli ve aileye gerekli rehberlik yapılmalıdır.
5) Öğretilebilir çocuklar görmek ve işitmekten çok yaparak öğrenirler.
Öğrenmede işitme ve görmede önemli olmakla birlikte yaparak öğrenmede daha yararlı sürekli sonuçlar sağlar. Çocuğun derse katılmasını sağlayıcı etkinliklerde bulunmasını sağlayın. (Örn. sınıfta çocuğa söz hakkı vermek v.b.)
6) Etkinliklere çocuğun gelişim seviyesine uygun araç-gereç ve çalışmalarla baş
lanılmalıdır.
7) Becerilerin kazandırılmasında doğru davranışların verilmesi gerekir.
Çocukların düzgün konuşmasını isteyen öğretmen her şey den evvel kendisi düzgün konuşmalıdır.
8) Öğrencilere gerekli ve yeterli ferdi çalışma alışkanlıklarını kazandırabilmek
için öğretmen başlama, devam, değerlendirmede daima öğrencileri ile birlikte olmalıdır.
C-Eğitilebilir Düzeyde Zihinsel Engelliler
Zeka bölümleri çeşitli ölçeklerle sürekli olarak (45-75) arasında olan engelli çocuklardır. Gerilik derecesine göre (8-12 ) yaş seviyesinde bir zekaya sahip olabilirler.
Aileye Öneriler
1) Eğitilebilir zihinsel engelli Çocuğu bu özrü ile kabullenin,
2) Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklar zeka, akademik başarı, sosyal uyum
yönünden yaşıtlarından geri olduğu için dışlamayınız, küçümsemeyiniz, eleştirmeyiniz, kıyaslamayınız.
3) Eğitilebilir zihinsel engelli çocuktan yapabileceğinden fazla başarı
beklemeyiniz.
4) Eğitilebilir zihinsel engelli çocuğun eğitiminde sabır ve hoşgörü
göstermezseniz, çocuğa destek olmazsanız çocuğun var olan ilgi, yetenek ve İsteğini köreltmiş olursunuz. Çocuğun sorularına basit ve kısa kelimelerle (anlayacağı) şekilde cevap vermeye çalışınız.
5) Çocuğun sosyal ilişkilerini geliştirmesi için arkadaşlarıyla oynamasına. yeni
arkadaşlıklar edinmesine müsaade edin. Evde kapalı kalması Çocuğun sosyal yönünü geriletecektir.
6) Çocuğun temel eğitimi sonrasında, aile çevresinin de kolayca takip
edilebileceği bir iş yerinde meslek edinmesi sağlanabilir.
7) Öğretmenle sıkı diyalog kurulmalı, sınıftaki çalışmaların devamının evde de
sağlanması mümkün olmalı.
8) Çocuğun basit komutlara alışması için evde egzersizler yapılmalıdır.( bardağı
getir’ koltuğa otur / git- gel v.b.)
Öğretmenlere Öneriler
1) Eğitilebilir zihinsel engelli çocuktan kapasitesi üzerinde başarı beklemeyiniz.
2) Okulunda ve sınıfında çocuğa yapabileceği görevler veriniz.(Teneffüslerde
sınıfı koruma, tahta sildirme ve tebeşiri koruma v b.) bu sayede çocuğun kendine olan güveni sağlanmış olur.
3) Eğitilebilir zihinsel engelli çocukların kendilerini ifade etme zorlukları
olduğundan sınıfta onlara daha fazla zaman ayırın ve kendini ifade edebileceği farklı yollan uygulayın ( 0m. basit konuları anlatma, not alma v.b.)
4) Sınıftaki çocukları eğitilebilir zihinsel engelli çocuğun durumundan uygun
şekilde haberdar etmek ve ona karşı olumsuz tutumlar takınmalarını önlemek gerekir.(Bu durum engelli çocuğun sınıfta olmadığı zaman yapılmalı, zihinsel engelli olduğu söylenmemeli, öğrenme problemi olarak tanıtılmalı)
5) Eğitilebilir zihinsel engelli çocuğun kavrama ve anlaması normal çocuklardan
zayıf olduğu için öğretirken somut materyallerden yararlanın.
6) En ufak başarısını ödüllendirin. Bu durum çocuğa çok büyük bir haz verir.
Öğrenmeye teşvik açısından çok önemli bir yer teşkil eder.
